خواب کودک

خواب کودک برای رشد، بروز توانایی ها و عملکردهای مغز اهمیت بالایی دارد.در این متن در مورد خواب کودک،اهمیت خواب کودکان ۱ تا ۱۲ سال،عوارض کم خوابی،تنظیم خواب،میزاناقدامات خواب در سنین مختلف،تاثیر خواب بر رشد،اقدامات لازم قبل از خواب،راه های سریع خواباندن کودک و مطالب مفید زیادی در مورد باید و نباید های مراقبت از خواب کودک صحبت می کنیم.

اهمیت خواب کودک ۱ تا ۱۲ سال

نوزادان تا دو ماهگی تفاوت شب و روز را نمی دانند و فقط با شیر مادر تغذیه می شوند.پس از آن می خوابند.خواب و بیداری مادر شیرده در گرو خواب کودک است.

ممکن است نوزاد در شب بیدار باشد اما در طول روز بخوابد.در این صورت کاری از دست شما بر نمی آید و فقط باید صبور باشید تا خوابش تنظیم شود.

این که کودکان چقدر می خوابند وابسته به موضوعات زیادی همچون سن،شرایط خانوادگی،تنظیم‌خواب و غیره است.

نوزادان باید چند ساعت استراحت کنند؟

نوزادان در طول شبانه روز باید ۲۰ ساعت خواب باشند و فقط هر دو ساعت یکبار برای تغذیه با شیشه شیر و یا شیر مادر بیدار می‌شوند.نوزادان نارس بیشتر و نوزادانی که مبتلا به کولیک و رفلاکس هستند کمتر می خوابند.

نوزادانی که به تازگی متولد شده‌اند از چرخه شب و روز چیزی متوجه نمی شوند. مثلاً ممکن است در طول شب بیدار باشند و روز تمایل به خواب داشته باشند.

اما این موضوع در پنج ماهگی درست می شود و نوزاد در هر بار تا ۵ ساعت میخوابد.

در یازده ماهگی نوزاد بیشتر از قبل می خوابد یعنی می‌تواند تمام طول شب را خواب باشد و فقط یکبار برای شیردهی بیدار می شوید.

کودک یک تا سه ساله به چند ساعت استراحت نیاز دارد؟

خواب کودک یک ساله دیگر متفاوت از یک نوزاد است.کودک یک ساله در طول روز نمی‌خوابد و فقط ممکن است بعد از ظهر چند ساعتی بخوابد.معمولاً 15 ساعت خواب در طول شبانه روز برای کودکان یک ساله کافیست.

کودکان۲۶ تا ۳۶ ماهگی به چند ساعت استراحت نیاز دارد؟

دو تا سه سالگی،در این زمان معمولاً خواب کودکان در شب کامل است و در طول روز نیز یک و نیم ساعت می باشد.توجه داشته باشید که کودک باید شب زود بخوابد.

کودکان۳ تا ۶ ساله به چند ساعت استراحت نیاز دارند؟

خواب این کودکان در طول شبانه روز ۱۲ ساعت است.دیگر مشکلات خواب را ندارید و مادر به راحتی می تواند استراحت کند،زیرا شیردهی تمام شده است و کودک کم کم از پوشک نیز گرفته می‌شود.

کودکان ۵ ساله در طول روز نمی خوابند.

کودکان ۷ تا ۱۲ سال به چند ساعت استراحت نیاز دارند؟

کودکان تا ۱۲ سالگی کلاً ۱۰ ساعت می‌خوابند،به دلیل اینکه کودکان بزرگ شده‌اند،به مدرسه می روند،فعالیت اجتماعی دارند و هم پای والدین هستند معمولاً دیر تر از همیشه هم می خوابند.

نوجوانان و جوانان در ۱۲ تا ۱۸ سالگی به چند ساعت استراحت در طول شبانه روز نیاز دارند؟

در این زمان کودک دیگر نوجوان محسوب می‌شود و در این سن بیشتر نوجوانان و جوانان علاقه دارند که بیشتر بخوابند،اما بعضی از نوجوانان به دلیل فشارهای اجتماعی به اندازه کافی نمی خوابند.

باید بدانید که خواب کافی برای رشد سلامت و کیفیت زندگی یک نوجوان بسیار حائز اهمیت است.

اقدامات لازم برای تنظیم خواب کودک

برای اینکه رشد و سلامت جسمی و روحی کودک را  تامین کنیم، باید یک برنامه برای تنظیم خواب کودک در نظر بگیریم.تنظیم خواب کودک به مسائل زیادی وابسته است:

سن

تنظیم خواب کودک باید متناسب با سن او باشد. زیرا خواب مناسب در هر سنی به سلامت خردسال وابسته است. هر کودکی با کودک دیگر متفاوت است بنابراین برنامه خواب کودکان با هم فرق می کند.

انجام کارهای تکراری و روتین هر شب

هر شب برنامه تکراری بگذارید تا کودک بخوابد،هر شب قبل از خواب کتاب بخوانید،لالایی بخوانید،صدایی مثل شششششش را بگویید و خیلی آرام بگویید وقت خوابه.

پوشیدن لباس خواب،خواندن کتاب قصه،ماساژ و یا حمام کردن هم می تواند بسیار موثر باشد.

اگر هر شب ساعت ۹ یکسری کار تکراری انجام دهید، کودک به طور خودکار هر شب ساعت ۹ منتظر است که این مسائل برایش اتفاق بیافتد.کم کم عادت می کند و سر ساعت ۱۰ به خواب می رود.

زمان مشخص را اعلام کنید

مثلاً اگر هر شب در ساعت ۱۰ به رختخواب میروید از نظر روانی و فیزیکی بدن شما عادت می‌کند.

مغز کودک در این صورت هر شب از ساعت ۱۰ سروتونین و ملاتونین ترشح می کند و خود به خود خواب کودک تنظیم میشود.

اقدامات لازم قبل از خواب کودک

با روش‌های زیادی می توانید به خواب سریع کودک کمک کنید شما باید مسائل و موضوعات زیادی را برای کودک برنامه ریزی کنید:

آرامش اتاق خواب

اتاق کودک باید بسیار آرام و بدون صدا باشد.بهتر است از چراغ خواب های زرد یا آبی استفاده نکنید،زیرا کودک دچار استرس می شود.اتاق خواب کودک باید منظم و بدون بهم ریختگی باشد.باید اتاق خواب از هر لحاظی آرامش بخش باشد.

زمان خواب

کودک را با ساعت زنگ دار آماده کنید که زمان خواب فرا رسیده است.وقتی هر شب سر ساعت مشخص بخوابید،کم‌کم زمان خواب تنظیم می‌شود.

جمع کردن اسباب بازی

هر شب قبل از خواب وسایلش را با هم جمع کنید تا متوجه شود وقتی اسباب‌بازی‌ها را جمع می کنید،یعنی وقت خواب فرارسیده است.

حمام کردن

معمولاً بعد از حمام افراد خواب عمیق تر و بهتری خواهند داشت.بعضی از کودکان نمی خوابند،می توانید آنها را قبل از خواب با آب گرم حمام کنید.

علاوه بر حمام با آب گرم خود آب آرامش بخش است و عضلات را از هم باز می کند،بنابراین باعث شادی و آرامش میشود.

پوشیدن لباس خواب

راحتی لباس با خواب کودک ارتباط مستقیم دارد.هر چه لباس گشاد تر باشد کودک با آرامش بیشتری می خوابد.اگر لباس خواب زیبا و عروسکی را برای کودک در نظر می گیرید باعث می شوید که کودک علاقه بیشتری به رسیدن زمان خواب نشان دهد.

حذف تکنولوژی

چند ساعت قبل از خواب تلویزیون را خاموش کنید.همیشه قبل از خواب تبلت و گوشی موبایل را در اختیار کودک قرار ندهید و اجازه دهید تا ذهن کودک برای خواب آماده گردد.

کودک هر چه بیشتر از تلویزیون و موبایل استفاده کند، دیرتر می خوابد.

نور خورشید

کودک را صبح با تاباندن نور خورشید به صورتش بیدار کنید.اگر چند روز صبح زود بیدار شود شب نیز به موقع می خوابد.

زمان غذا خوردن

هر وعده غذایی باید زمان و ساعت مشخصی داشته باشد.با این کار بدن‌کودک سر ساعت گرسنه و سر ساعت بی خواب می شود.

زمان غذا خوردن نباید قبل از خواب باشد.بنابراین  کودک باید ۲ ساعت قبل از خواب غذا بخورد.

وقتی کودکان کاملا سیر باشند زودتر می خوابند و کمتر از خواب بیدار می شوند.

درست و کامل غذا خوردن رابطه مستقیمی با تنظیم خواب کودک دارد.

قبل از خواب غذاهای حاوی منیزیم و پتاسیم به کودک بدهید.

غذاهایی که سرشار از مواد معدنی هستند میوه ها و سبزیجات نیز باعث آرامش و خواب آلودگی می‌شود.

توجه داشته باشید که دوساعت قبل از خواب کودک خوراک تهیه کنید تا او بخورد.

بازی کردن

۱ ساعت قبل از خواب گوشی و موبایل را از کودک بگیرید و با او بازی کنید.یا اجازه دهید که خودش بازی کند،بازی‌های زیادی وجود دارند مثل قایم موشک،دنبال بازی و غیره که کودک را خسته می‌کند.در صورتی که کودک انرژی فعالش را تخلیه کرده باشد بهتر و راحت تر می خوابد.

موسیقی و تاثیر آن بر خواب کودک

می‌توانید قبل از خواب در اتاق کودک از موسیقی آرام استفاده کنید. تحقیقات نشان داده است که مادرانی که در بارداری موسیقی گوش می دادند کودکانشان نیز به موسیقی علاقه دارند.

موسیقی روح و قلب را آرام می‌کند.البته موسیقی باید آرام و بی کلام باشد.موسیقی ریتمیک بیشتر مغز کودک را فعال می کند. هنگامی که موسیقی آرام گوش می‌دهیم مغز آرامش می گیرد و کم کم خواب آلوده می‌شود.

دوری از استرس

کودک و مادر قبل از خواب نباید استرس داشته باشند،زیرا استرس مادر روی کودک نیز تاثیر منفی می‌گذارد و خواب کودک را دچار اختلال می کند.

قبل از خواب فضا و محیط را برای کودک پر از آرامش کنید و بگذارید حال خوبی داشته باشد.

با شاد کردن و بوسیدن کودک را بخوابانید.با این کار رابطه عاطفی مادر و نوزاد را نیز تقویت می کنید.

گاهی اوقات کودکان به پیوند عاطفی پدر نیز نیاز دارند به همین دلیل نمی خوابند.بعضی از وقت‌ها پدر کودک را در آغوش بگیرد،قصه بگوید،او را ببوسد و برای خواب آماده اش کند.در این صورت کودک را با آرامش می خوابانید او را از شر اضطراب جدایی از والدین نیز دور می کنید.

اجازه دهید کودک بدون گریه بخوابد

کودک را در تختش بگذارید تا با محیط و زمان خواب آشنا شود.اگر می خواهید ساعت خواب را تغییر دهید کم کم ساعت را بیشتر و یا کم کنید.

کودک را در تخت نگذارید،لامپ را خاموش کنید و خود به کارهای روتین مشغول شوید، زیرا کودک با سر و صدا و نور نمی تواند بخوابد.

آموزش مدیتیشن برای سهولت خواب کودک

مدیتیشن و آرام سازی بدن را در ۱۰ ثانیه به کودکانتان یاد دهید.

ابتدا به او یاد دهید که عضلات دهان و صورتش را شل کند،دستانش را در اطراف بدن قرار دهد و بگذارد بدن آرام بگیرد،با بازدم سینه را آرام کند،سپس پاها و ران ها را شل و آماده خواب کند.ذهن را پاک و آرام کند.

مثلاً به تصویر یک دریا یا یک جنگل فکر کند.به هیچ کلمه‌ای فکر نکند همه این کارها باید در ۱۰ ثانیه انجام شود.قبل از این کار می توانید عضلاتش را منقبض کند و دوباره آنها را شل کند،این کار باعث می شود که خستگی بدن نیز دفع بشود.

تهیه چراغ خواب کم نور

برای اینکه به خواب دلبندتان کمک کنید،یک ساعت قبل از خواب چراغ ها را کم کنید.

سر و صداها را کاهش دهید و تلویزیون را خاموش کنید. می‌توانید لامپ‌ها را نیز خاموش کنید و به جای آن از چراغ خواب های کم نور در فضای خانه استفاده کنید،تا مغز کودک کورتیزول ترشح کند و کم کم برای خواب آماده شود.

اسطوخودوس استفاده کنید

همیشه یک ساعت قبل از خواب از عصاره اسطوخودوس استفاده کنید.

آن را در هوا اسپری کنید.اسطوخودوس یکی از راه‌های کمک و درمان بی خوابی کودک می باشد.

علت ترس را پیدا کنید

اگر کودک می ترسد و نمی خوابد علت ترسو را پیدا کنید و آن را رفع کنید.به کودک اطمینان دهید که تا هنگامی که به خواب برود شما کنارش می مانید.

خانه را ساکت کنید

وقتی کودک به رختخواب می رود سعی کنید خانه را ساکت کنید مثلاً صدای تلویزیون موسیقی و هرچه دیگر هست را کم کنید و سر و صدا نکنید.محیط را برای کودک آماده و فراهم کند.

ایمنی خواب

چگونه می توانیم اتاق خواب را برای خردسال ایمن کنیم.اتاق خواب کودک باید مکانی آرام و بسیار امن برای او باشد،حتی وقتی بیدار هم هست فضا باید ایمن باشد.

تخت والدین

کودک نباید در تخت والدین بخوابد.از همان ابتدا او را جدا بخوابانید.ممکن است برای شیردهی کمی سختی تحمل کنید اما در آخر نتیجه مثبت خواهد شد.

برای اینکه نوزاد را زودتر بخوابد نیز می توانید به او شیر بدهید و یا آنرا روی پا بجنبانید تا به خواب برود.

یکی از عوارض خواباندن کودک در تخت والدین سندروم مرگ ناگهانی کودک است.

تخت کودک

اندازه و مدل تخت را با توجه به سن کودک انتخاب کنید.تخت کودک باید حفاظ داشته باشد و تشک  باید نرم و صاف باشد.

تشک کودک باید صاف و کمی سفت باشد.در تشک خواب کودکان باید ملحفه،پتو و پشتی های اضافه قرار ندهید. زیرا تعدد وسایل در اطراف کودک باعث سندروم مرگ ناگهانی می گردد.

فرش اتاق کودک

فرش و موکت باید یک تکه و سرتاسری باشد.در اتاق کودک نباید فرش های کوچک یا روفرشی پهن کنید. زیرا ممکن است کودک بلغزد و آسیب ببیند.

فرش اتاق کودک باید پرز  کوتاهی داشته باشد زیرا این پرزها محل قرار گرفتن میکروب ها و آشغال های ریز می باشند.

برای اتاق کودک یک زیر دری فومی بگذارید تا وقتی کودک خواب است در محکم بسته نشود .

اسباب بازی ها را در اتاق کودک جمع کنید

اسباب بازی های خطرناک مثل تفنگ،تیرکمان،عروسک های پرزدار و مویی،و وسایل خیلی ریز را در دسترس کودکان قرار ندهیم.

وسایل اضافی را جمع کنید.در اتاق کودک نباید وسایل اضافی شبیه طناب کشی،طناب های تزیینی،سیم برق و غیره بگذارید زیرا هنگام بازی ممکن است کودک دچار خفگی و یا آسیب بشود.

سطل زباله را تمیز کنید.

سطل زباله اتاق کودک را حل همیشه تمیز کنید و سطل زباله ای استفاده کنید که درپوش محکمی داشته باشد.

در اتاق کودک قرص و دارو قرار ندهید

درپوش پریز

برای برق ها و پریز ها در پوش قرار دهید.کلید پریز های برق نباید زیر تخت کودک باشد زیرا ممکن است کودک با قراردادن پشتی زیر پایش به روی تخت برود و با فرد و کردن وسایل ریز داخل کلید دچاربرق گرفتگی شود.

فواید خواب کودک

خواب با کیفیت شبانه باعث تقویت حافظه کودکان می‌گردد. یادگیری هر مطلبی بعد از یک خواب عالی بهتر انجام می‌گیرد. به همین دلیل کودکان را زود بخوابانید.

خواب به اندازه باعث تجدید نیروی جسمانی،تویت سیستم عصبی و سیستم ایمنی کودک می شود.

بدن کودک در خواب هورمون رشد تولید می‌کند. بنابراین کودکان برای بازی،یادگیری،توجه و تمرکز نیاز به خواب کافی دارد.

خواب کافی باعث سلامتی جسم می شود.بالاترین میزان ترشح هورمون های رشد در بدن کودک در ساعت ۱۰ شب، ۱۲ و دو بامداد است و پس از آن تولید نمی شود.

خواب کافی کودک به بهره وری و کارایی بالا در طول روز می انجامد.

کودکان که سر ساعت می خوابند در مدرسه قدرت یادگیری بالاتری دارند.

خواب کودک در سنین مختلف

نوزاد  1 تا 12 ماهه : 12 تا 16 ساعت

کودک 1 تا 2 ساله : 11 تا 14 ساعت

کودک 3 تا 5 ساله : 9 تا12 ساعت.

کودک 6 تا 12 سال : 9 تا 12 ساعت

نوجوان 13تا 18 سال : 8 تا 10 ساعت

در نهایت

همیشه کنار تخت کودک یک بطری آب بگذاریم.

اتاق کودک نباید طبقه بالا باشد و نباید راه پله داشته باشد.

اسباب بازی های بزرگ را بالای تخت کودک قرار ندهید.

رنگ اتاق خواب کودک را تیره و یا خیلی روشن انتخاب نکنید.

خواب در سلامت و رشد به اندازه کودک تاثیر می گذارد.

کودکان را در شب زود بخوابانید.