مادریار

یبوست در کودکان

علل بروز یبوست در کودکان و راه های پیشگیری و درمان

یبوست در کودکان

یبوست در کودکان هم مانند یبوست در بارداری خطرناک است و باید در اسرع وقت درمان شود.در این متن یبوست در کودکان،علل و علائم،راه های پیشگیری و راه های درمان آن را آورده ایم.

گاهی اوقات دفع کودکان طبق جدول پیش نمی رود اما اگر مدفوع نرم باشد و بدون سختی دفع شود مشکلی ندارد.اما زمانی یبوست در کودکان اتفاق می افتد که 5 الی 7 روز یک بار کودک دفع سفت و خشک دارد.

جدول زمان بندی تعداد دفعات دفع در کودکان بر اساس سن:

                      سن                        تعداد دفع در روز
                  سال اول تولد پس از هر بار شیر خوردن تا یک ماهگی و 4 بار در روز پس از یک ماهگی
                     یک سالگی                        دو نوبت در روز
                      چهار سالگی                        یک بار روزانه

 

تعریف یبوست در کودکان

یبوست در کودکانمنظور از یبوست در کودکان این است که خردسال در دفع مشکل دارد.به سختی و در زمان زیاد این کار را انجام می دهد.مدفوعش خشک است و کودک هر چند روز یکبار از سرویس بهداشتی برای اجابت مزاج استفاده می کند.گاهی اوقات هم مقعد کودک به دلیل سفتی مدفوع زخم می شود.

باید توجه داشته باشید که عادت های غذایی،تفاوت های فردی و … در کودکان با هم متفاوت است به همین دلیل تعداد دفع هر کودک با دیگری فرق می کند.

 

علل بروز یبوست در کودکان

علت های زیادی ممکن است باعث کند شدن حرکت مواد در دستگاه گوارشی و منجر به یبوست در کودکان شود که در زیر می آوریم:

شیر مادر

کمبود شیر مادر باعث می شود که در 6 ماه دوم پس از تولد مواد خوراکی مانند سبزیجات و میوه هایی که کودک مصرف می کند جذب و هضم نشوند.

هیدراته شدن بدن

یکی از علل شایع سفت شدن مدفوع عدم نوشیدن آب کافی است.وقتی به اندازه آب و مایعات خورده نشود مواد خوراکی و غذاها در معده و روده به کندی حرکت می کنند و مدفوع سفت و خشک می شود.

به همین دلیل پزشکان می گویند که در طول روز بزرگ سالان 8 لیوان و کودکان حداقل 4 الی 5 لیوان آب بنوشند.

مصرف نکردن خوراکی های فیبردار

کودکانی که میوه ها و سبزیجات را مصرف نمی کنند به دلیل کمبود فیبر در بدن دچار یبوست می شوند.فیبر از جمله مواد ضروری برای بدن مخصوصا برای کودکان،زنان باردار و افراد سالمند است.

بهتر است از مصرف میوه و سبزی در کودکان غافل نشویم و آن ها را به خوردن غذاهای سالم تشویق کنید.

کم تحرکی

در قدیم همه بچه ها مشغول بازی های زیاد و سرگرمی بودند و بعد از خوردن غذا از فرط خستگی به خواب می رفتند اما امروزه به دلیل آپارتمان نشینی،استفاده کودکان از موبایل،تماشای بیش از حد تلویزیون،تک فرزندی در عصر جدید و نبود امکانات بازی کودکان دچار بد خلقی،کم تحرکی،چاقی و مشکلات زیادی از جمله یبوست می شوند.

مطالب مرتبط

با تاخیر به دستشویی رفتن

بچه ها به دلیل سرگرم بودن به بازی و یا تماشای تلویزیون گاهی سعی می کنند که استفاده از سرویس بهداشتی را به تعویق بیاندازند همین امر باعث یبوست در کودکان می شود.

گاهی هم کودک فراموش می کند و اینکه از ترس یا عدم آموزش صحیح ممکن است دیر به دیر به دستشویی برود.

عوارض دارو

عوارض ناشی از بعضی داروها هم ممکن است باعث بروز یبوست بشود.بهتر است تا آنجا که امکان دارد از دارو های شیمیایی برای کودکان استفاده نشود.

استرس

تنش و مشکلات روانی روی اعصاب و سیستم عصبی،قلب و عروق،سیستم گوارشی و حتی سیستم ایمنی تاثیر منفی بگذارد.استرس می تواند پوست را خشک و معده و روده را دچار التهاب،سوزش،درد،یبوست و اسهال کند.سفت شدن معده یکی از عوارض اضطراب است.

 

یبوست در کودکان

گاهی اوقات کودکان از توالت های بزرگ سالان می ترسند و باید از دستشویی فرنگی کودکانه برای آن ها استفاده کرد.

سبک زندگی نادرست

گاهی اوقات تغییر در سبک غذایی باعث یبوست می شود مثلا مصرف نکردن ملین ها و میل کردن غذاهای خشک و بدون آب.بیشتر در سفر ها و در مدرسه این اتفاق رخ می دهد.

کم کاری تیروئید

با توجه به اینکه کودکان از بدو تولد با آزمایش از پاشنه پا تیروئیدشان کنترل می شود اما بعضی از انها در سال های بعد دچار کم کاری تیروئید می شوند که خود باعث بروز یبوست است.

بیماری هیرشپرونگ

این یک بیماری اختلال عصبی روده است که قسمتی از روده بزرگ می شود.معمولا این بیماری در بدو تولد تشخیص داده می شود اما بی توجهی به آن خود را با یبوست نشان می دهد.

علائم یبوست در کودکان

کودکانی که یبوست دارند علائم زیر را نشان می دهند:

    • درد های شکمی مکرر
    • کم شدن اشتها 
    • اختلال در رشد
    • کودک بی اختیار شلوارش را کثیف می کند.
    • گریه و جمع کردن پا در شکم
    • کاهش استفاده از سرویس بهداشتی جهت اجابت مزاج که به کمتر از 3 بار در هفته می رسد.
    • مدفوع خشک و سفت که به سختی خارج می شود.
    • زخم شدن مقعد
    • بواسیر
    • مدفوع خونی
    • درد هنگام اجابت مزاج
    • حالت تهوع و استفراغ
    • نفخ شکم
    • کودک از رفتن به دستشویی اجتناب می کند.
    • بی اختیاری در مدفوع

 

اقدامات جهت تشخیص یبوست در بارداری 

  • وقتی کودک را برای تشخیص نزد پزشک می برید بدون انجام هیچ سونوگرافی یا آزمایش قادر است به شما بگوید که کودکتان یبوست دارد.او شکم را معاینه می کند.از زمان و غذاهای مصرفی در طول هفته گذاشته نیز سوال می کند.
  • پرس و جو از سبک زندگی و چگونگی مصرف میوه و مایعات
  • معاینه بالینی رکتوم و مقعد.
  • آزمایش خون
  • بیوپسی روده
  • بررسی وضعیت راست ردوه کودک
  • سیگموئیدوسکوپی
  • کولونوسکوپی
  • استفاده از کپسول های نشانگر

یبوست در کودکان

راه های پیشگیری از یبوست در کودکان

معمولا اگر مشکل جسمانی وجود نداشته باشد با تغذیه سالم و رژیم غذایی مناسب می توانید از به وجود آمدن یبوست در کودکان جلوگیری کنید:

  1. غذاهای فیبر دار میل کنید.
  2. آب و مایعات فراوان بنوشید.
  3. سبزیجات،میوه جات و غلات از مواد خوراکی ضروری می باشد.
  4. کودکان را برای انجام ورزش و تمرینات کششی تشویق کنید.
  5. آموزش چگونگی اجابت مزاج
  6. کودک باید بداند که روزانه باید یکبار مدفوع داشته باشد و اگر اینگونه نبود بدون نگرانی باید به والدین اطلاع دهد.
  7. اگر یبوست از عوارض داروست بهتر است با مشورت پزشک آن را تعویض کنید.
  8. به کودک یاد دهید که نباید ادرار یا مدفوعش را نگه دارد.

 

راه های درمان از یبوست در کودکان

درمان های خانگی و پزشکی متفاوتی وابسته به علت یبوست در کودکان وجود دارد و می توان از آنها استفاده کرد.

درمان خانگی

یبوست در کودکان

  • نوشیدن آب کافی.
  • خوردن مواد غذایی فیبر دار.
  • مصرف گیاهان دارویی از جمله خاکشیر و چهار تخم.
  • استفاده از روغن زیتون.
  • ماساژ دادن شکم کودک در جهت عقربه های ساعت و ریختن کمی روغن زیتون در ناف او.
  • به کودک آب انجیر و آلو بدهید.
  • در کنار غذای کودک زیتون قرار دهید.
  • تشویق کودک به استفاده به موقع از دستشویی

درمان پزشکی

در صورتی که با داروهای و درمان های خانگی یبوست در کودکان بهبود نیافت باید او را نزد پزشک ببریم:

  • استفاده از دارو با تجویز پزشک
  • مصرف ملین دارویی
  • خوردن مکمل های فیبر دار
  • تنقیه برای تخلیه روده کودک
  • طب سوزنی
  • ماساژ درمانی

بهترین زمان مراجعه به پزشک برای مشکل یبوست کودکان

یبوست یکی از رایج ترین مشکلات است که تقریبا در بیش از ۸۰ درصد کودکان اتفاق خواهد افتاد. بنابراین این مشکل آن قدری نمی تواند جدی باشد که کودک به پزشک مراجعه کند چرا که با درمان های خانگی و تغییر رژیم غذایی کودک در منزل قادر به حل کردن مشکل کودک خواهید بود. با این حال یبوست مزمن می تواند منجر به بروز عوارض جدی در کودکان شود یا این که منجر به بروز بیماری های زمینه ای در کودکان شود. اگر یبوست در کودکان بیش تر از ۲ هفته طول کشید یا همراه با علائم زیر باشد حتما به پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید؛

• کاهش اشتها

• وجود خون در مدفوع

• تب

• ورم شکم

• درد و سوزش د هنگام خروج مدفوع

• افتادگی راست روده و بیرون زدگی روده از مقعد

چه کودکانی بیش تر در معرض ابتلا به یبوست قرار می گیرند؟

یبوست در کودکان

یبوست بیش تر در کودکانی که دارای تحرک و فعالیت کم هستند، آب و مایعات کافی نمی نوشند، فیبر کافی مصرف نمی کنند، اختلالات عصبی دارند، بیماری های روده دارند و دارو های خاصی از جمله دارو های افسردگی مصرف می کنند بیش تر اتفاق خواهد افتاد.
عوارض و خطرات ناشی از یبوست مزمن
اگر یبوست در کودکان طولانی مدت شود به یبوست مزمن تبدیل خواهد شد. یبوست مزمن می تواند با خطرات و عوارض زیر همراه باشد. بنابراین در صورتی که کودک به یبوست مزمن مبتلا شد سریعا او را نزد پزشک کودکان ببرید؛

۱_ پارگی در پوست اطراف ناحیه مقعد

۲_ خروج و بیرون افتادگی روده از مقعد

۳_ خودداری از اجابت مزاج در اثر درد و نشت مدفوع به بیرون

۴_ نگه داشتن مدفوع

 

تشخیص یبوست در کودکان توسط پزشک متخصص

هنگامی که به خاطر مشکلات یبوست کودک خود را به پزشک می برید. پزشک از شما سوالاتی در مورد بیماری های گذشته و رژیم غذایی کودک از شما خواهد پرسید و در نهایت از طرق زیر اقدام به تشخیص دلیل یبوست در کودکان خواهد کرد؛

۱_ معاینه بدنی؛

پزشک جهت انجام معاینه بدنی یک دستکش استریل شده را به دست کرده و انگشت خود را وارد مقعد کودک می کند تا از وجود مشکل با مدفوع باقی مانده در این قسمت اطمینان پیدا کند. هم چنین مدفوع باقی مانده در این قسمت ممکن است از نظر وجود خون مورد آزمایش قرار بگیرد.

۲_ اشعه ایکس شکمی؛

در این روش پزشک اشعه ایکس را روی شکم فرزند شما تابانده تا بتواند تصویری از داخل شکم و وضعیت داخلی آن مشاهده کند. در این روش وجود هر گونه انسداد روده یا مشکلات غیر عادی که باعث ایجاد یبوست می شود توسط پزشک قابل تشخیص است.

۳_ تست فشار سنجی مقعدی_ رکتومی

داخل رکتوم دارای ماهیچه هایی است که کودک برای عبور مدفوع از آن ها استفاده می کند. در این تست که به تست تحرک نیز معروف است پزشک ابزاری به نام کاتتر را وارد رکتوم کودک می کند تا میزان حرکت ماهیچه های داخل رکتوم را به وسیله آن اندازه گیری کند.

۴_ بیوپسی رکتال

در این تست پزشک مقدار کمی از بافت روده کودک را به وسیله نمونه برداری خارج کرده و مورد آزمایش قرار می دهد. هدف از نمونه برداری در این آزمایش مورد بررسی قرار دادن سلول های عصبی بافت روده است. پزشک با انجام این آزمایش قصد دارد بفهمد که آیا سلول های عصبی بافت رکتوم عملکرد طبیعی دارند یا خیر.

۵_ اشعه ایکس باریم انما

در این تست پوشش روده با رنگی به نام باریم پوشانده می شود. هدف از این کار این است که راست روده، روده بزرگ و قسمت هایی از روده کوچک در هنگام عکس برداری با اشعه ایکس به وضوح دیده شود.

۶_ تست نشانگر

در این آزمایش کودک باید کپسول جاوی نشانگر را قورت دهد. این کپسول در معده کودک باز شده و نشانگر ها رها می شوند. هدف از این تست بررسی حرکت نشانگر ها داخل دستگاه گوارش کودک است.

۷_ آزمایش خون

گاهی نیز پزشک برای تشخیص یبوست از آزمایش خون استفاده می کند. هم چنین پزشک ممکن است مدفوع خونی ابتدای مقعد را خارج کرده و برای آزمایش خون به آزمایشگاه ارسال کند.

درمان گیاهی برای رفع یبوست کودکان

امروزه راه های زیادی برای درمان یبوست در کودکان وجود دارد که یکی از آن ها استفاده از مواد گیاهی است. اغلب دارو های گیاهی دارای ماده ای به نام آنتراکوئینون هستند که این ماده سبب تحریک دفع مواد از روده می شود. این قسمت به خاصیت چند گیاه برای درمان یبوست اشاره می کنیم؛

۱_ خار گوزن (ارجنگ)

خار گوزن گیاهی است که از پوسته درختی به نام ارجنگ گرفته می شود. این ماده سبب تحریک حرکت، انقباض و انبساط روده و دفع سریع تر و راحت تر خواهد شد. توجه کنید که جهت درمان یبوست کودکان از این ماده در کوتاه مدت استفاده شود چرا که مصرف طولانی مدت آن می تواند سبب بر هم زدن تعادل الکترولیت های بدن، درد های شکمی و نارسایی کبد شود.

۲_ دم نوش ریشه ریشه بیان

ریشه گیاه شیرین بیان دارای موادی است که باید هضم بهتر غذا در دستگاه گوارش خواهد شد. مواد موجود در این گیاه دارای خاصیت ضد التهاب است و نوشیدن آن بعد از هر وعده غذایی توصیه می شود.

۳_ سنا

میوه این درخت از برگ های آن نرم تر بوده و به عنوان داروی درمانی برای تخلیه روده و درمان یبوست از آن استفاده می شود. مصرف این ماده در طولانی مدت می تواند سبب تخریب کبد شود.

۴_ نارون قرمز

مصرف این گیاه می تواند با تحریک اعصاب گوارشی سبب ترشح مخاط روده شده و امکان دفع آسان تر را برای کودک به وجود می آورد. نارون قرمز دارای ماده چسبناکی به نام موسیلاژ است که از این طریق در درمان یبوست تاثیر گذار است.

۵_ بارهنگ کتانی

بارهنگ کتان به عنوان یکی از گیاهان موثر در درمان یبوست شناخته شده است. این گیاه با تحریک روده و کمک به هضم بهتر مواد غذایی در معده می تواند در درمان یبوست در کودکان بسیار تاثیر گذار باشد اما با این حال مصرف طولانی مدت این گیاه می تواند سبب بروز حساسیت، حالت تهوع، استفراغ، شکم درد و… شود.

 

در آخر

دفع نشدن مواد زائد و باقی ماندن آن در بدن کودک باعث تجمع و تکثیر عفونت می شود.

این عفونت ها منجر به بواسیر،شقاق و فیستول تبدیل می شود.به همین دلیل باید خیلی سریع یبوست در کودکان را درمان کرد.

 

 

 

 

 

نظرات و تجربیات شما

ایمیل شما نمایش داده نمیشود.