مرده زایی یا مرگ جنین

---

مرده زایی یا مرگ جنین معمولا در ماه 4 الی 5 و در هفته بیستم بارداری بیشتر اتفاق می افتد.در این متن با مرده زایی یا مرگ جنین،تعریف،علل بروز این اتفاق،عوامل و راه های تشخیص آن،راه های پیشگیری،سلامت روان مادر پس از آن،مراقبت از مادر بعد از زایمان،برگشت به زندگی و شانس دوباره برای باروری صحبت خواهیم کرد.

مرده زایی چیست؟

وقتی جنین حرکت نمی کند پزشک از طریق گوشی های داپلر صدای ضربان قلب جنین را گوش می دهد. در صورتی که صدای قلب جنین شنیده نشوند، جنین مرده است و دکتر با استفاده از سونوگرافی و آزمایش خون علت مرده زایی و یا مرگ جنین را مشخص می کند.

عوامل موثر بر مرگ جنین

عوامل زیادی دال بر مرده زایی یا مرگ جنین وجود دارد که گاهی اصلا مشخص نمی شود و بعضی اوقات دلایل مشهودی دارد:

رشد کم و کند جنین

در صورتی که جنین به درستی و مناسب رشد نکند یا اینکه رشد کندی داشته باشد باعث می شود که مرده زایی اتفاق بیافتد.

جدا شدن زودرس جفت

زمانی که جفت قبل از زایمان از دیواره رحم جدا شود جنین به دلیل کمبود اکسیژن و غذا می میرد.

اختلالات مادرزادی

بعضی از جنین ها چندین نقص مادر زادی را با هم دارند به همین دلیل نمی توانند به درستی رشد کنند و در آخر می میرند.بنابراین مشکلات کرومزومی،ژنتیکی و ساختاری باعث مرده زایی یا مرگ جنین می شود.

وجود عفونت ها

وجود عفونت در دستگاه تناسلی و ادراری مادر باعث به وجود آمدن بیماری های  پنجم یا پاروویروس،سیتومگالوویروس،لیستریوز و سیفلیس می شود.بنابراین عفونت بر جنین تاثیر منفی می گذارد و باعث از بین رفتن آن می شود.

اگر عفونت در سه ماهه سوم رخ دهد بیشتر احتمال مرگ جنین وجود دارد.عفونت هایی که موجب مرگ جنین می شود:

سایتومگالو ویروس

از طریق بزاق،منی،ادرار و مخاط خونی منتقل می گردد.

ویروس parvovirus 

از طریق عسطه و سرفه قابل انتقال می باشد.

عفونت واژن و عفونت های مجاری ادراری

لیستریوز

نوعی مسمومیت غذایی است.

سفلیس

توکسوپلاسموز

عفونت هایی که ناشی از وجود یک نوع انگل است.

مشکلات بند ناف

گاهی اوقات به دلیل گره خوردن بند ناف یا اتصال نا مناسب به بند ناف با جنین کمبود اکسیژن اتفاق می افتد بنابراین جنین می میرد.این مشکل بین کودکان سالم رایج است اما به ندرت اتفاق می افتد.

کمبود اکسیژن

مشکلات زیادی مثل اختلالات بند ناف،جدا شدن جفت به صورت ناگهانی،کنده شدن جنین به علت تصادف مادر و … باعث مرده زایی یا مرگ جنین می گردد.

کاهش رشد رحم

گاهی به دلیل رشد کم داخل رحمی جای کافی برای جنین وجود ندارد و او خواهد مرد.

پره اکلامسی

پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری که به زایمان زود رس منجر می شود و گاهی چون هنوز جنین به رشد کامل نرسیده نوزاد زود رس را خواهیم داشت که ممکن است بمیرد.

کنترل فشار خون

فشار خون بالا نیز منجر به زایمان زود رس می شود.بنابراین باید همیشه دستگاه کنترل فشار خون را در منزل داشته باشید و هرز گاهی فشار خون را بگیرید تا در صورت بالا رفتن آن مطلع شوید و کارهای لازم را جهت درمان انجام دهید.

وجود بیماری هایی در مادر

اگر مادر بیماری های لوپوس،فشار خون،دیابت،مشکلات کلیوی،ترومبوفیلی(لخته شدن خون در رگ ها) و تیروئید را داشته باشد،باعث مرگ جنین می شود البته در صورتی که درمان نشوند.

سبک زندگی غلط

قلیان و کشیدن سیگار،مصرف الکل و مواد مخدر در طول بارداری حتما باعث مرگ جنین می شود.

اضافه وزن

چاقی مفرط و اضافه وزن مادر مرگ جنین را در پی خواهد داشت.بنابراین توصیه می کنیم که قبل از اقدام به بارداری،اقدام به کم کردن وزن کنید و تا وقتی به وزن ایده آل نرسیده اید برای بارداری دست به کار نشوید.زیرا علاوه بر مرگ جنین مشکلات زیاد دیگری را نیز به همراه دارد.

کلستاز داخل کبد در بارداری

کلستاز کبدی در بارداری اختلالی است که در سه ماهه آخر بارداری رخ می دهد.باعث خارش در خانم حامله می شود و بسیار آزار دهنده است.اسیدهای صفراوی افزایش پیدا می کنند و باعث زایمان زود رس و مرده زایی یا مرگ جنین می گردد.

رژیم تغذیه ای نامناسب

در بعضی از کشور ها مثل سومالی و کشور های آفریقایی بعضی از زنان به دلیل سوء تغذیه و نداشتن تغذیه کامل و مناسب با مرگ جنین مواجه می شوند.

در معرض بخارات سمی بودن

قرار گرفتن مادر باردار در معرض گاز های سمی شوینده ها و آفت کش ها ممکن است باعث تلف شدن میوه زندگی اشان باشند.به همین دلیل استفاده از مواد شیمیایی در بارداری ممنوع است و برای سایرین نیز باید همراه با پوشیدن ماسک و دستکش باشد.

مرگ بی علت

گاهی بدون هیچ علتی جنین مرده به دنیا می آید و مادر نباید خود را مقصر بداند.

تاثیر سن

مادران خیلی جوان و مادرانی که بالای 35 سال سن دارند، نیز ممکن است جنین خود را به علت تاثیر منفی سن از دست بدهند.به همین دلیل است که می گویند زنان کمتر از 20 سال و زنان بالای 35 سال اقدام به بارداری نکنند.

استرس

استرس و تنش در مادر باعث بروز مرده زایی و یا مرگ جنین می گردد.بنابریان توصیه می شود که از یک سال قبل از بارداری سعی کنید ورزش کنید،راه های مدیتیشن و یوگا را بیاموزید.

سابقه و عوامل ارثی

کسانی که سابقه مرده زایی دارند ممکن است باز هم با مرگ جنین روبه رو شوند.

داروهای مسکن

دارو های مسکن و ایبوبروفن ها و انواع مسکن های قوی در بارداری ممنوع است و هیچ زن بارداری مجاز به خوردن داروهای مسکن نمی باشد.

رعایت نکردن موارد بهداشتی

کسانی که موارد بهداشتی را به درستی رعایت نمی کنند و یا اینکه از بهداشت محیطی کاملی برخوردار نیستند هم احتمال زیادی دارند که بارداری نا موفقی داشته باشند.عدم رعایت نکات بهداشتی باعث بروز کرونا در مادر یا جنین خواهد شد.

بارداری چند قلویی

در خانم هایی که چند قلو باردار هستند اعم از سه یا 4 جنین دارند،معمولا یکی از نوزادان هنگام تولد جان خود را از دست می دهند.این عارضه ممکن است قبل از تولد و یا پس از آن اتفاق بیافتد.

اولین بارداری

کسانی که برای اولین بار حامله می شوند احتمال دارد که دچار مرده زایی یا مرگ جنین شوند.البته این موضوع بسیار نادر است مگر اینکه سن مادر بسیار پایین باشد.

روش های خارج کردن جنین مرده

برای اینکه مادر حین خارج کردن جنین مرده به عفونت و لخته شدن خون مبتلا نگردد از دو روش زیر استفاده می کنند:

القای زایمان

پزشک با تزریق آمپول و دارو به واژن خانم باعث باز شدن دهانه رحم می گردد و هم چنین با تزریق هورمون اکسی توسین منجر به انقباضات رحمی و باز شدن آن می گردد.بیشتر زنان توانایی زایمان از واژن هستند.

کورتاژ

کورتاژ،اتساع یا تخلیه زمانی اتفاق می افتد که لوازم پزشکی کامل باشد و خانم در سه ماهه سوم از بارداری باشد.دکتر به وسیله بیهوشی کامل یا موضعی می تواند با باز کردن دهانه رحم،جفت و جنین را از رحم جدا می کند و سپس با دستگاه مکنده یا ساکشن آن ها را خارج و تخلیه می کند.

سزارین

اگر پزشک به روش القای زایمان و کورتاژ نتواند جنین مرده را خارج کند مجبور می شود که شکم را در ناحیه رحم باز کند و آن را در بیاورد.این بدترین روش برای مادری است که فرزند خود را از دست داده است.زیرا علاوه بر تحمل این همه درد،شانس زایمان طبیعی را در بارداری های بعدی از دست می دهد همچنین کودک مرده ارزش تحمل سختی ها را ندارد.

راه های تشخیص مرگ جنین در رحم

بعد از اینکه جنین به روش هاب القای زایمان یا کورتاژ خارج می شود تیم پزشکی قادر است علت مرده زایی یا مرگ جنین را تشخیص دهد:

• آزمایش بند ناف
• آزمایش غشاها
• بررسی جفت
• انجام آزمایش های ژنتیک در صورتی که خانواده همکاری کنند.
• رادیو گرافی اشعه ایکس
• انجام ام آر آی روی جنین
• کالبد شکافی
• آزمایش آمینوسنتز(نمونه برداری از مایع آمنیوتیک)
• اتوپسی(معاینه فیزیکی بدن جنین)

در کالبد شکافی بیماری های عفونتی،نقایص مادر زادی،آسفیکسی و اختلالات متابولیک تشخیص داده می شود.در صورتی که علت مرده زایی یا مرگ جنین مشخص شود پزشکان تا 50 درصد قادر هستند که از بروز مجدد این اتفاق تلخ جلوگیری کنند.

هنگامی که کالبد شکافی انجام می گیرد پزشکان همه اعضای داخلی و بیرونی جنین مرده را تحت بررسی قرار می دهند.در کالبد شکافی بیماری های زمینه ای مادر و اختلالات ساختاری بدن جنین مشهود می گردد.

البته گاهی علت اصلی مرگ جنین مشخص نمی شود اما پزشکان اطلاعات زیادی کسب می کنند که می توانند به زوج ها برای بارداری دوباره مشاوره بدهند.

 

5 علامت کسی که جنین در شکمش مرده است چیست؟

1. حس نکردن حرکات و ضربه های جنین به شکم
2. گرفتگی عضلات
3. درد در دست و پا
4. خونریزی از واژن
5. لکه بینی

در صورتی که یکی از این علائم را مشاهده کردید حتما نزد پزشک بروید.

راه های پیشگیری از مرده زایی

خطر مرده زایی یا مرگ جنین بسیار ترسناک است به همین دلیل است که مادران باردار سعی می کنند تا راه های پیشگیری از مرده زایی را یاد بگیرند کارهای ساده ای که می توان آن ها را بدون هزینه انجام داد:

خطرات آلودگی هوا

ترک سیگار هنگام بارداری.

ترک و مصرف نکردن الکل در بارداری.

نکشیدن قلیان(نبودن حتی در معرض دود دست دوم ).

عدم مصرف مواد مخدر در بارداری و قبل از آن.

پیگیری های قبل از بارداری

انجام سونوگرافی ها در هنگام دستور پزشک.

انجام آزمایشات قبل و در حین بارداری(آزمایش غربالگری)

آزمایش الکتریکی(جنین بدون استرس).

آزمایش های پیش از بارداری را انجام دهید.

کم کردن وزن

وزن خود را متعادل کنید.اگر زیاد چاق هستید ابتدا برای لاغر شدن تلاش کنید.

تغذیه مناسب

مراقبت و تغذیه مناسب در بارداری می تواند به شما کمک کند زیرا اگر جنین تغذیه مناسب نداشته باشد نمی تواند به اندازه کافی رشد کند و وزنش کم می شود.

توجه به حرکات جنین

شمردن تعداد حرکات و ضربه های جنین در 6 ماهگی به صورت روزانه انجام گیرد.

ورزش

اگر پزشک اجازه می دهد ورزش و پیاده روی انجام دهید.توجه به باید و نباید های ورزش در بارداری 

زایمان زود رس

پیشگیری از زایمان زود رس

کم کردن استرس

کاهش استرس و اضطراب(گوش دادن به موسیقی ملایم،شنا در بارداری،انجام فعلایت های لذت بخش و … )

یوگا

یوگا علاوه بر آرامش روحی باعث آرام گرتن تن نیز می شود.انجام مدیتنیشن و یوگا در بارداری

به مصرف دارو نه بگویید.

عدم مصرف دارو های مسکن،داروهایی که برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی زنان باردار است و قرص های آسپیرین و هپارین(این موارد در بارداری ممنوع هستند).

در بارداری به پهلو بخوابید.

در بارداری مخصوصا در سه ماهه آخر طاق باز نخوابید زیرا جنین دچار کمبود اکسیژن و خطر پیچیدن بند ناف به دور گردنش می شود.همیشه به پهلو بخوابید.

سلامت روان مادر بعد از مرده زایی

صبور باشید.

بعد از اینکه جنین می میرد مادر باید 6 ماه به خودش فرصت دهد تا از لحاظ جسمی و روحی آمادگی لازم برای بارداری بعدی به دست بیاورد.

گاهی پزشک دستور می دهد  که چه موقعی برای باروری مجدد اقدام کنید.بنابراین برای چشیدن طعم بارداری مجدد کمی صبور باشید.زیرا این به نفع شما خواهد بود.

رفتن به مراکز مشاوره

زن و شوهر باید باهم صحبت کنند و از بروز احساساتشان خجالت نکشند.گاهی دوست دارید گریه کنید.اینکار را انجام دهید و احساسات خود را سرکوب نکنید.حتما احساس خود را به پزشک بگویید و بگذارید تا به شما کمک کند.

داروی ضد افسردگی

بعضی از مادران به دلیل شوک از دست دادن جنین افسرده می شوند.پزشک برای حمایت روانی از او داروی ضد افسردگی تجویز می کند.

 

مراقبت های بعد از مرده زایی از مادر

کاهش استرس

ابتدا مادر و بقیه اعضای خانواده باید روی نداشتن افکار منفی کار کنند و مادر را به سوی مثبت اندیشی سوق دهند.زیرا استرس و تنش خود باعث سقط و مرگ جنین می شود.

مادر گناهکار نیست

مادر نباید خود را گناهکار بداند و باید خود را از شر افکار منفی خلاص کند.زیرا مادری که خود را مقصر بداند نمی تواند به داشتن فرزند جدید فکر کند و از آینده و بارداری مجدد می ترسد.افکار منفی تاثیر منفی روی بارداری خواهد گذاشت.

درد و دل با دیگران یا نه؟

کسانی که مرده زایی داشته اند در بارداری بعدی برای انتشار خبر حاملگی کمی صبور باشند و این موضوع را به همه اطلاع ندهند.با این کار اگر دوباره دچار مرگ جنین یا سقط شدید ضربه اجتماعی کمتری خواهید خورد.

البته می توانید با مادرانی که سقط جنین داشته اند درد و دل کنید تا متوجه شوید که شما تنها نیستید و در این دنیا افراد زیادی هستند که مرده زایی یا مرگ جنین را تجربه کرده ناد.

با پزشک مشورت کنید.

از ترس ها و شرایط ناگوار زندگی با دکتر خود صحبت کنید. از حسادت هایی که نسبت به دیگران دارید بگویید و سعی کنید به خاطر همه چیز شکر گذار باشید.وقتی گفتید همه را کنار بگذارید و در مورد آن ها فکر نکنید.برنامه ریزی کنید و سعی کنید چیزهای دیگری را امتحان کنید و شاد زیستن را بیاموزید.

به اتفاقات خوب امیدوار باشید.

هم شما و هم همسرتان باید منتظر اتفاقات جدید و خوبی باشید که در آینده ممکن است رخ بدهد.شاید بچه قبلی را هرگز فراموش نکنید اما با داشتن یک کودک جدید احساس بهتری را تجربه خواهید کرد.

 

برگشت به زندگی و شانس دوباره باروری

یافتن علت مرگ

ابتدا باید علت مرده زایی یا مرگ جنین را بشناسید و پس آن دوباره اقدام با حاملگی کنید.

اگر مشکل ژنتیکی داشتید اول باید با مشاور ژنتیک مشورت کنید.

یافتن آمادگی برای بارداری مجدد

قبل از اقدام مجدد برای مراقبت های قبل از بارداری نزد پزشک متخصص زنان و مامایی بروید تا از سلامت جسمی اتان به طور کامل مطلع شوید.

وزن ایده آل

به وزن ایده آل برسید و اگر اضافه وزن دارید ابتدا با رژیم و ورزش وزن خود را کم کنید.

از پزشک متخصص مشورت بگیرید.

برای اینکه مجدد اقدام به بارداری کنید ابتدا باید حال روحی هر دو زوج مناسب باشد و آمادگی لازم را یافته باشند.

مدت زمان لازم

مدت زمان لازم برای بهبودی کامل پس از مرده زایی 6 ماه تا 1 سال است.بنابراین برای داشتن فرزند عجله نکنید تا بدن آمادگی لازم برای داشتن فرزند سالم پیدا کند.

مصرف اسید فولیک

پس از مرده زایی خوردن قرص اسید فولیک را شروع کنید تا هم از خون از دست رفته جلوگیری شود و هم بدن برای بارداری دچار کم خونی نشود.

باید صبر کنید تا جواب ازمایش هایی که روی جنین و مادر انجام شده بیاید و بعد از آن تصمیم بگیرید.

 تخمک گذاری

مکن است در ماه بعد از مرده زایی تخمک گذاری انجام شود و دوباره حامله شوید.بهتر است برای سلامت مادر و جنین از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنید.(معمولا زنان بعد از مرگ جنین تا 6 هفته نمی توانند و نباید آمیزش جنسی داشته باشند.)

زنانی که قرص های ضد افسردگی مصرف می کنند باید قبل از بارداری یا ان را کنار بگذارند یا اینکه جهت مصرف با پزشک مشورت کنند.

 

در آخر

از هر دویست بارداری 1 مادر با مرگ جنین اش رو به رو می شود.

مرده زایی و یا مرگ جنین علل و عواملی دارند که گاهی قابل پیشگیری هستند و گاهی نه.

در بارداری بعدی 90 درصد خانواده ها کودک سالم و شادابی را به دنیا می آورند.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:هر روز سوره یس را بخوانید تا از سقط جنین جلوگیری شود.