اضطراب در دوران بارداری

اضطراب در دوران بارداری یکی از عوارض بارداری است که می توان از آن کاست و یا اینکه اضطراب در دوران بارداری را درمان کرد.در این متن شما را با چگونگی کنترل اضطراب در دوران بارداری،پیشگیری و راه های درمان آن آشنا می کنیم.کلا اضطراب در بارداری به سه دسته :خفیف،متوسط و شدید تقسیم بندی می شود.

عوامل بروز اضطراب در دوران بارداری

نگرانی های مداوم در مورد سلامت جنین

استرس چگونگی مراقبت از کودک

تغییرات سبک زندگی

ترس مادر از بچه دار شدن

ترس از دردهای زایمان

اضطراب ازعمل سزارین

تنگی نفس و اختلالات خواب

استرس و ترس از احتمال وقوع ناهنجاری در جنین

ابتلای مادر به بیماری های زمینه ای و مزمن

ترس از زایمان زود رس

ترس از مرده زایی

سقط جنین

استفاده از موبایل در بارداری

مصرف دخانیات و نیکوتین

مصرف و وابستگی به الکل

سابقه ارثی

سابقه سوء استفاده جنسی

ضربه روحی

وقایع منفی زندگی

عزت نفس پایین

استرس محیطی

عوامل ژنتیکی

مشکلات آسیب زای زندگی

فشارهای روانی

فشار های اقتصادی

عدم دست یابی به نیاز های روانی،جسمی و اجتماعی

ارتباط ضعیف همسر با زن

سن

حمایت ناکافی

میزان تحصیلات مادر

خشونت مرد با همسرش

بارداری با سن کم (نوجوانی)

بارداری ناخواسته

سابقه فرزند مرده

سابقه تجاوز جنسی و باردار شدن از آن

نخست زا بودن

عوامل اضطراب در سه ماهه اول

اضطراب در دوران بارداری در سه ماهه اول بسیار بالاست که علل زیر باعث به وجود آمدن آن ها می شود:

ترس از سقط

تغییر در هورمون ها

تغییر در خلق و خو

تهوع و استفراغ روزانه و صبح گاهی

احساس خستگی

ضعف و بی حالی

در پایان سه ماهگی کم کم با گذشت زمان و کمتر شدن عوارض بارداری زنان از نظر روحی ثبات می یابند.

عوامل اضطراب در سه ماهه دوم

این نگرانی ها در سه ماهه دوم کاهش می یابد.زیرا تهوع و استفراغ تمام می شود و یا حداقل کمتر خود را نشان می دهند.

در سه ماهه دوم حرکات جنین آغاز می شود و زن حس خوبی دریافت می کند.

ضعف و بی حالی کم شده و به جای آن خانم باردار کمی روحیه می گیرد.

حس هیجان و خوشحالی زن را فرا می گیرد.

عوامل اضطراب در سه ماهه سوم

باید بدانید که هر چه به زمان زایمان نزدیک می شوید اطراب در دوران بارداری افزایش پیدا می کند.میزان اضطراب و استرس در ماه های پایانی بیشتر از 6 ماهه اول می باشد.زیرا جنین بزرگ شده و به همه اندام های بدن فشار می آورد.علت اضطراب در این سه ماه ناشی از :

بزرگ شدن رحم و اضافه وزن.

رشد جنین و فشار وارده بر کمر.

فعالیت مادر کند می شود.

کمر درد بیشتر شده.

پاها متورم و دردناک هستند.

توجه به زمان زایمان و تصورات غلط در مورد آن.

کاهش خواب.

مشکلات جسمی.

رضایت زناشویی پایین(مشکلات همسران در بارداری)

اختلال در تکامل سیستم عصبی

اختلال در سلامت جسمی و روانی نوزاد

رفتار های پرخاشگرانه در جنین های دختر

عوارض اضطراب در دوران بارداری بر روی مادر

اضطراب در دوران بارداری مانند افسردگی در بارداری و پس از آن داراری عوارض جبران ناپذیری است که بهتر است قبل از استرس مزمن شناخته و درمان شود.

زایمان زود رس

بهتر است از استرس و اضطراب در دوران بارداری کم کنید و از هر چیز کوچکی ناراحت نشوید زیرا بدترین عوارض آن زایمان زود رس است.زایمان زود رس با علائمی مثل درد زیر شکم،خونریزی واژن،لکه بینی،انقباضات رحمی،پاره شدن کیسه آب و … شروع می شود.

بروز پره اکلامپسی

وقتی مادر باردار استرس دارد و کاری برای کم کردن اضطراب خود نمی کند مواد شیمیایی سمپاتیک ترشح می شود و فشار خون را به طرز عجیبی بالا می برد.

افزایش فشار خون باعث به وجود آمدن پره اکلامپسی می گردد.پره اکلامپسی با علائمی مثل تاری دید،ناتوانی در بینایی،جرقه زدن چشم،حالت تهوع،سر درد و سرگیجه همراه است.

مشکلات خواب

وقتی استرس داریم نمی توانیم به درستی بخوابیم زیرا افکار منفی به سمت ما هجوم می آورند.

تنگی نفس

تنگی نفس در بارداری با افزایش حجم جنین بیشتر می شود.اگر اضطراب هم داشته باشید هم می شود مزید بر علت.کاهش تنفس صحیح باعث کمبود اکسیژن در خون می شود و جنین را با مشکلات زیادی رو به رو می کند.

عوارض اضطراب در دوران بارداری روی جنین

همان طور که اضطراب در دوران بارداری بر مادر تاثیر منفی می گذارد بر جنین هم اثر مستقیم دارد.

تولد نوزاد نارس

وقتی مادر از استرس دچار زایمان زود رس می گردد.ممکن است زمان مناسبی برای تولد فرزند نباشد و نوزاد نارس به دنیا بیاید.نوزاد نارس مشکلات خودش را دارد.نمی تواند به راحتی شیر بخورد.

همان طور که از اسمش پیداست نارس است و بسیاری ازاعضای داخلی اش به درستی رشد و تکامل نیافته است.(محدودیت رشد نوزاد)

نوزاد با ریه های تکامل نیافته

نوزادان نارس معمولا با ریه های تکامل نیافته به دنیا می آیند و نیار به بستری شدن دربخش مراقبت های ویژه نوزادان دارند.تکامل ضعیف عصبی و رفتاری جنین ازدیگر عوارض اضطراب در دوران بارداری می باشد.

رشد مغزی به صورت ناقص

استرس و اضطراب در دوران بارداری به جنین اجازه نمی دهد که رشد مغزی خوبی داشته باشد.جنینی که رشد مغزی اش ناقص باشد مسلما با نقص های زیاد مادر زادی ممکن است روبه رو شود.

کاهش یادگیری

نوزادانی که مادر مضطرب دارند در بزرگ سالی با مشکل کند ذهنی روبه رو می شوند.زیرا مادر در بارداری آرامش نداشته است و تاثیر بر یادگیری کودک این است که کودک دیرتر از سایرین آموزش می پذیرد.

حرف زدن نوزاد

شاید باور نکنید اما اضطراب در دوران بارداری حتی روی حرف نزدن کودک هم تاثیر می گذارد.کودکانی که جنینی مضطرب را پشت سر گذاشته اند دیرتر از سایر کودکان شروع به حرف زدن می کنند.

بیش فعالی در کودک

بیش فعالی در کودکان ریشه در بارداری مادر دارد.وقتی مادر در حاملگی آرامش ندارد تاثیر منفی و مستقیمی بر جنین می گذارد و بعد از تولد بیش فعالی خود را در سن 4 سالگی به بعد نشان می دهد.اختلال کمبود توجه و اختلال عصبی/روانی به دلیل اضطراب مادر در بارداری می باشد.

سقط جنین

سقط جنین علت های زیادی دارد که می توان به اضطراب در دوران بارداری اشاره کرد.همان طور که در بالا هم گفته شد استرس می تواند به کیسه آب مایع آمنیتیک فشار وارد کند و آن را پاره کند.اختلالات عصبی منجر به زایمان زودرس شده و احتمال سقط جنین را بالا می برد.

راه های پیشگیری از اضطراب در دوران بارداری

گفت و گو کنید.

ابتدا با همسر خود در میان بگذارید.پدران هم در بارداری خانم ها ممکن است دچار افسردگی یا اضطراب شوند.اما شاید فکر می کنند نباید آن را به رو بیاورند.اما بهتر است والدین با هم در مورد همه احساساتشان صحبت کنند.افسردگی پدران می تواند حین و حتی بعد از زایمان هم ادامه داشته باشد.

مشورت با پزشک روانشناس

بهتر است برای کم کردن و جلوگیری از اضطراب در دوران بارداری با یک روان شناس حرف بزنید و با او در میان بگذارید.گاهی یک راه حل ساده می تواند شما را از شر همه فکر و خیال ها را رها کند.همیشه نه اما گاهی نفر سوم بهتر می تواند مشکلات را حل کند.

صحبت با دوستان باردار

با گروهی از زنان باردار صحبت کنید و حرف های آن ها را نیز بشنوید.پیش می‌ آید که عوامل و علت های اضطراب در خانم های حامله یکسان باشد.این می تواند به شما ثابت کند که این مشکل تنها برای شما نیست.

مادر کافی باشید نه کامل

تا قبل از بارداری زنان همه کارها را به نحو احسن انجام می دهند و گاهی به کمک کسی هم نیازی نیست.اما بعد از آن زمان کافی ندارید و شاید هم حال خوب.

بهتر است در مقابل خواسته های همسر و فرزندان دیگر کمی نه بگویید و به خودتان هم استراحت بدهید.کار و فعالیت زیاد و نرسیدن به همه آن ها باعث افزایش حس اضطراب در فرد می گردد.پس مادر کافی باشید.

مسئولیت ها را تقسیم کنید.

با نه گفتن می توانید کمی از مسئولیت ها را نیز گردن اطرافیان بگذارید و از آن ها هم کمک بخواهید.باید متوجه شوند که شما نباید همه بار این مسئولیت بزرگ را بر عهده بگیرید.پدران می توانند رابطه عاطفی فرزند و پدری را از همین دوران بارداری تمرین کنند.

به اندازه بخوابید.

کمبود خواب می تواند منجر به پریشانی و اضطراب در دوران بارداری شود.وقتی مغز زمانی برای خواب و استراحت ندارد باید بیشتر کار کند پس دچار خستگی مفرط می شود.خستگی مفرط باعث استرس و عملکرد ضعیف می شود.

مناسب سازی اتاق خواب

چون بدن مادر در حال رشد دادن بدن جنین است بیشتر فعالیت می کند و نیاز بیشتری به خواب دارد.بهتر است شب ها زود بخوابید و جای خواب خود را از لحاظ تاریکی و آرامش تنظیم کنید.

ورزش کنید.

ورزش می تواند از اضطراب در دوران باردای بکاهد و از آن پیشگیری کند.کسانی که قبل از بارداری ورزش می کرده اند کمتر از سایرین دچار استرس می شوند.

ورزش های مفید در بارداری:

پیاده روی

ورزش در بارداری

شنا در بارداری

دوچرخه سواری در دوران بارداری

یوگا و مدیتیشن

ورزش می تواند باعث آرامش و شادابی روحیه بشود.قبل از انجام هر ورزشی بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و توجه داشته باشید که برای انجام تمرینات ورزشی به خودتان فشار نیاورید.

به موقع غذا بخورید.

نرسیدن مواد مغذی به بدن مادر و جنین باعث می شود که مغز عملکرد خوبی نداشته باشد و فرد را دچار اضطراب در دوران بارداری کند.به همین دلیل می گویند که فرد آبستن باید در حجم کم اما در وعده های بیشتر غذا بخورد.تغذیه مناسب در بارداری حائزاهمیت است.

حساس نباشید.

بعضی از افراد وقتی باردار می شوند شروع به خواندن کتاب و جستجو در وب سایت ها برای دریافت اطلاعات می کنند تا همه کور سوهای سلامتی را طی کنند و چیزی را از دست ندهند.نیازی به این همه حساسیت نیست.

راه های درمان اضطراب در دوران بارداری

مشورت با روانپزشک

مشورت و صحبت با یک روان پزشک می تواند اضطراب در دوران بارداری را برای شما ربشه یابی کند.گاهی پزشک برای درمان راه حل هایی پیشنهاد می کند که حتی به آن ها فکر هم نمی کرده اید.

این کار به افسرده نشدن پس از زایمان هم کمک می کند.

آزمایش غربالگری

این آزمایس در بدو بارداری انجام می گیرد.طی این آزمایش سلامت روان مادر،سابقه ارثی،داروهای مصرفی زن و … را نشان می دهد.در این آزمایش اگر خانواده هم مشکل روانی داشته باشند نشان داده می شود.

اختلال اضطرابی

این اختلال روانی معمولا قبل از انجام کار یا قبل از اتخاذ یک تصمیم مهم ممکن است رخ دهد.این اضطراب ریشه غیر منطقی دارد.ازبین نمی رود و گاهی بیشتر هم می شود.این اختلال در فعالیت های شغلی،اجتماعی و خانوادگی تداخل ایجاد می کند.

این اختلال اضطرابی همراه با حمله پانیک،اضطراب اجتماعی،هراس اختصاصی،اضطراب جدایی و عمومی می باشد.

علائم اختلال اضطرابی چیست؟

ترس

گر گرفتگی

لرزش دست ها

تهوع و استفراغ

احساس سرمای شدید

سرگیجه

تنگی نفس

بی خوابی

تکرر ادرار

این اختلال با روان درمانی و تجویز دارو درمان خواهد شد.

روان درمانی

درمان رفتاری شناختی

بهتر است با نوع اختلال اضطرابی خود آشنا باشید و همه سوالات خود را از پزشک بپرسید.هر چه بیشتر در مورد بیماری روانی خود بدانید،بهتر می توانید به خودتان کمک کنید.

دارو درمانی

وقتی پزشک دارو تجویز می کند باید به مصرف دارو ها پایبند باشید و آن ها را سر ساعت مشخص میل کنید.زیرا دریافت نامناسب دارو می تواند بیماری را تحریک و تشدید کند.

شرکت در جلسات مشاوره

شاید نیاز داشته باشید که هفته ای دو بار به جلسه مشاوره بروید و از پزشک راهنمایی بگیرید.این نشانه دیوانه یا مجنون بودن شما نیست.بیماری روانی هم مانند همه بیماری ها نیاز به درمان دارد.

تغییر در سبک زندگی

مصرف نوشیدنی و خوراکی های کافئین دار را کنار بگذارید زیرا بیماری روانی را افزایش می دهد.(قهوه،نوشابه،چای … )

ورزش کنید و برای مدیتیشن زمان بگذارید.

از رفتن به مکان های پر تنش و دارای آلودگی هوا بپرهیزید.

 

اضطراب در دوران بارداری:

داروهای ضد استرس در دوران بارداری:

بنزودیازپین ها و داروهای بازدارنده بازجذب سروتونین، از داروهای ضد اضطراب در دوران بارداری هستند که تاثیر زیادی هم بر روی جنین ندارند. از جمله عوارضاتی که مصرف این داروها می تواند برای مادر و جنین داشته باشد، کم شدن طول دوره بارداری و نیاز به کمک تنفسی در حین زایمان، است. با وجود این که افراد زیادی از داروهای ضد اضطراب در بارداری استفاده کرده و هیچ گونه آسیبی ندیده اند، نمی توان با اطمینان گفت که تمام داروهای ضد اضطراب بارداری، کاملا ایمن هستند.

1. بنزودیازپین ها:

بسیاری از پزشکان، مصرف داروهای گروه بنزودیازپین را برای درمان اضطراب در بارداری توصیه نمی کنند. مصرف بنزودیازپین هایی مانند دیازپام و زاناکس، می تواند سبب بروز اختلالاتی مانند بروز لب شکری، هایپوتونیا یا همان انقباض عضلانی ضعیف، آپنه و مشکلات تغذیه ای کودک، شود. مصرف این داروها در سه ماهه اول بارداری، خطرناک تر است. یکی دیگر از خطراتی که مصرف بنزودیازپین ها برای کنترل استرس در بارداری دارد، مسمومیت مادر و انتقال آن به جنین است. از عوارضات ناشی از مصرف بنزودبازپین ها می توان به می توان به مشکلات تنفسی، خواب آلودگی و کاهش قدرت عضلانی، اشاره کرد. اگر مادر با مصرف این گروه از داروهای ضد اضطراب، دچار عوارضاتی شود، این عوارض به جنین نیز انتقال می یابد. البته این عوارضات در خانم هایی دیده می شود که دوز بالایی از این دارو را مصرف کرده باشند.

2. داروهای بازدارنده باز جذب سروتونین (SSRI)

این دسته از داروها بیش تر برای افراد افسرده تجویز می شود، اما می تواند در درمان اضطراب و استرس نیز، موثر باشد. مصرف این داروها برای کنترل اضطراب در دوران بارداری، عوارض منفی طولانی مدتی ندارد اما با این حال، محققان، این دسته از داروها را کاملا ایمن و بی خطر نمی دانند.

3. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای می تواند سبب کنترل استرس و اضطراب در دوران بارداری شود. مصرف این دسته داروها با داروهای SSRI در سه ماهه آخر بارداری، خطر زایمان زودرس و سایر مشکلات نوزادان در حین تولد را افزایش می دهد.

اعتیاد جنین به داروهای ضد افسردگی در دوران بارداری:

بنزودیازپین ها و داروهای درازمدت مانند SSRI، از داروهای ضد اضطراب به شمار می رود که مصرف آن ها می تواند باعث مقابله با اضطراب و استرس در دوران بارداری شود. مادرانی که در دوران بارداری، برای مقابله با استرس، از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنند، ممکن است نوزادانی با علائم اعتیاد به دنیا آورند. اگر مادران باردار در اواخر دوره بارداری خود، برای درمان اضطراب و استرس از داروهای گروه بنزودیازپین استفاده کنند، نوزادان آن ها با علائم ترک از جمله اختلالات تنفسی، ضعف عضلات، گریه، بی خوابی، بی قراری و وحشت، مواجه می شوند. این علائم نام برده در نوزادان، طولانی مدت نیست و پس از حدود ۷ روز از بین می رود.
استفاده از داروهای ضد افسردگی گروه SSRI در دوران بارادری نیز منجر به تولد کودکانی با علائم ترک خفیف می شود که پس از گذشت دو روز، رفع می شوند.

معرفی چند غذای موثر برای کنترل اضطراب در دوران بارداری:

1) سالاد فصل

میوه و سبزیجات تازه، غنی از ویتامین، آنتی اکسیدان و مواد شیمیایی حیاتی، هستند که مصرف آن ها باعث تقویت سیستم ایمنی می شود. مصرف میوه و سبزیجات تازه در دوران بارداری، باعث تقویت سیستم ایمنی فرد باردار شود. هنگامی که سیستم ایمنی در دوران بارداری، تقویت شده باشد، بهتر و راحت تر می تواند با عوامل استرس زا مقابله کند. از این رو مصرف میوه و سبزیجات تازه در دوران بارداری، توصیه تمام متخصصین تعذیه به منظور جلوگیری و مقابله با استرس و عوارض ناشی از آن است.
سالاد فصل یکی از مواد غذایی بسیار مفید و مغذی است که مناسب ترین و بهترین راه برای اضافه کردن سبزیجات در کنار رژیم غذایی است. از جمله سبزیجات رایج استفاده شده در تهیه سالاد فصل می توان به کاهو، کلم، گوجه فرنگی، هویچ و غیره، اشاره کرد. سالاد اسفناج نیز یکی از سالادهای مغذی و مقوی برای سیستم ایمنی محسوب می شود که استفاده از آن در دوران بارداری توصیه می شود. مصرف از سالا فصل، بهترین گزینه برای مصرف میوه ها و سبزیجات متنوع در طول روز است. می توانید برای تهیه سالا فصل از میوه ها و سبزیجات مورد علاقه خود استفاده کرده و آن ها را به صورت های مختلف، تزیین کنید به گونه ای که اشتهای شما را بیش تر کند.

2) ماهی کبابی

استفاده از غذاهای دریایی در دوران بارداری، باعث کاهش استرس و افزایش هورمون های شادی آور خون، می شود. غذاهای دریایی شما مقادیر بالای اسید چرب امگا ۳، ویتامین ها و مواد مغذی هستند که به خانم های باردار توصیه می شود این غذا را در برنامه غذایی خود قرار دهند. برای کاهش مصرف روغن در دوران بارداری، توصیه می شود ماهی را به صورت کبابی آماده کرده و میل کنید.

3) سیب زمینی:

سیب زمینی سرشار از مواد مغذی بسیار زیادی از جمله پتاسیم است که یک غذای کامل به شمار می رود. پتاسیم موجود در سیب زمینی می تواند اضطراب و استرس را از شما دور کند و یک ماده غذایی بسیار مناسب برای خانم های باردار به شمار می رود. خانم های باردار حتما سیب زمینی را در رژیم غذایی خود جای دهند. می توانید این ماده غذایی را به صورت سرخ کرده، پوره و کبابی استفاده کنید.
مادران در دوران بارداری خود باید به تغذیه خود اهمیت بسیار زیادی دهند. همان گونه که مصرف بعضی از مواد غذایی می تواند منجر به کاهش استرس آن ها شود، مصرف مواد غذایی دیگر نیز می تواند سبب ایجاد اضطراب و دیگر ناراحتی ها در این افراد شود. بهتر است در این دوران، با یک متخصص تغذیه در ارتباط باشید و بایدها و نبایدهای غذایی را یاد بگیرید. با خوردن مواد غذایی مناسب و اجتناب از مواد مضر، دوران بارداری آرامی خواهید داشت و از هرگونه اضطراب و استرس نیز، دور می مانید.

 

در آخر

قبل از خواب افکار منفی خود را بنویسید و با افکار ناراحت کننده نخوابید.

ورزش باعث آزاد سازی مواد شیمیایی می شود و استرس را کاهش می دهد.

به موضوعات خوشایند و چیزهای مثبت فکر کنید.

با دیگران ارتباط بگیرید.زیرا باعث بهبود سلامت روانی می شود.

برای مصرف هر نوع داروی گیاهی یا شیمیایی ابتدا نظر پزشک متخصص را سوال کنید.

سلامت خانواده و فرزندان در گرو سلامت روانی و جسمی زن می باشد.