اصول تنبیه کودکان

اصول تنبیه کودکان یکی از فاکتور های مهم تربیتی است که هر پدر و مادری باید بداند.تنبیه کودکان اگر درست،اصولی و بدون خشونت باشد می تواند کار آمد جلوه کند و جنبه آموزشی داشته باشد.اصول تنبیه کودکان شامل تعریف تنبیه، روش های مناسب برای تنبیه کودکان،نباید هایی که باید در تنبیه کودکان رعایت کرد،اثرات تنبیه روی کودکان،روشهای برقراری ارتباط موثر بعد از تنبیه و جایگزین مناسب برای تنبه کودکان را شامل می شود.

تربیت کردن،عملی هدفدار به معنای پرورش دادن و شکل دهی به رفتار انسان هاست و به شکوفایی استعدادهای نهفته افراد منجر می شود و آنها را به سمت کمال هدایت می کند.کودکان،بیشتر رفتارها را می آموزند و یادگیری نقش مهمی در رفتار کودکان دارد.

یادگیری یعنی تغییر در رفتار و تجربه از دیگران که از نوزادی تا بزرگ سالی ادامه خواهد داشت.

تنبیه کودک و لزوم آن

تنبیه شامل آگاه کردن کودک و اصلاح رفتار اشتباه او می باشد.اما اگر والدین هنگام تنبیه کردن فقط خشم خود را کم کنند معنای تنبیه نمی دهد و معنایش عوض می شود.

تنبیه های همراه با خشونت والدین اثری جز فرار از مدرسه،فرار از خانه،بزهکاری،خلاف کاری،اعتیاد و عدم پیشرفت شغلی نخواهد داشت.

لزوم تنبیه کودکان این است که آن ها می آموزند بعضی از رفتار یا گفتار هایشان برای خانواده و البته جامعه قابل قبول نیست و آن ها باید رفتار و گفتار اشتباه خود را اصلاح کنند و تا اصلاح اتفاق نیافتد زندگی به روال عادی بر نمی گردد.

کودک ابتدا از خانواده مهارت های اجتماعی را کسب می کند.اگر خانواده و والدین در مورد اصول تنبیه کودکان بی اطلاع باشند،چگونه می توانند به کودک آموزش بدهند.با مطالعه این متن شما با تمام مواردی که باید در مورد تنبیه کودک بدانید آشنا خواهید شد.

روش های صحیح تنبیه کودکان

ابتدا باید بدانید که هنگام تنبیه کودک باید والدین یک رای باشند.اینگونه نباشد که کودک بین دو نظر گیر کند و به نفع خودش به سمت یکی از والدین گرایش بیشتری پیدا کند.پدر و مادر باید ابتدا با هم صحبت کنند و بعد از آن تصمیم بگیرند که چه مدل تنبیهی برای کودک در نظر بگیرند.

روش تنبیه غیر کلامی

می توانید با کودک صحبت نکنید  و به حرف هایش گوش ندهید.البته از قبل باید به کودک بگویید که چرا با او صحبت نمی کنید.روش تنبیه غیر کلامی یکی از اصول تنبیه کودکان است که بسیار جواب گو بوده است.

قبل از تنبیه کلامی باید با کودک صحبت کرده باشید و کودک اگر دانسته خطا کرده،الان مستحق تنبیه می باشد.

روش تنبیه کلامی

در روش تنبیه کلامی باید وقتی کودک کار اشتباهی انجام داد با او صحبت کنید و باز به او گوشزد کنید که کارش غلط می باشد.اما نباید به کودک جملاتی نظیر(تو دختر و یا پسر بدی هستی یا تو دیگه بچه من نیستی و … را بگویید)باید به او بگوید که این رفتار شایسته شما نیست،این غلط است،این گونه گفتار ها ناشایست است و یا مثلا پرت کردن اشیا کار بدی است.

گاهی کودک موقع تنبیه با روش کلامی خشن تر و بی ادب تر می شود. در این صورت باید بدانید که تنبیه کلامی موثر نیست و باید روش دیگری را جایگزین کنید.

اثرات تنبیه روی رفتار کودکان

یکی از اصول تنبیه کودکان این است که هنگام تنبیه خردسال او را از حمایت عاطفی خود محروم نکنید.کودک باید بداند که همیشه دوستش دارید و فقط از کار اشتباهش ناراحت شده اید.

هنگام تنبیه کردن نباید به رابطه عاطفی مادر و فرزند و پیوند عاطفی پدر و فرزند لطمه ای وارد شود.

کودکان با تنبیه درست و به موقع یاد می گیرند که مسئولیت پذیر باشند.

تنبیه بدنی به کودک یاد می دهد که او هم می تواند در موقع لزوم از کتک زدن استفاده کند.یکی از پیامد های تنبیه بدنی رفتارهای پرخاشگرانه کودک می شود که در آینده خود را نشان می دهد.

تنبیه بدنی عزت نفس کودک را از بین می برد و اعتماد به نفس او را سرکوب می کند.

نباید هایی که باید در تنبیه کودکان رعایت کرد

اصول تنبیه کودکان هم مانند همه مسائل تربیتی باید و نباید هایی دارد که بهتر است با آن ها آشنا شوید.

تنبیه کودک نباید همراه با خشونت باشد

یکی از نکات مهم اصول تنبیه کودکان این است که نباید تنبیه همراه با کتک زدن و خشونت باشد زیرا کودک پرخاشگر و خشن خواهد شد.

اگر مجبورید که او را تنبیه بدنی کنید فقط مجازید که آرام پشت دستش بزنید همین.تنبیه بدنی مطقا ممنوع است.

شما می توانید با تغییر رفتار کودک،رفتار و گفتارش را تقویت کنید.

نباید برای خطای ندانسته تنبیه شود

کودک باید ابتدا توجیه شود و باید او را مجاب کنید که چرا این رفتار غلط است و شما نمی پسندید.اگر کودکان با ترس و زور والدین خطایی را انجام ندهند وقتی بزرگ شدند دیگر از والدین حساب نمی برند و حتما همان کار را نیز انجام می دهند.

کودکان باید قوانین خانه را بدانند و اگر تنبیه یا تشویق می شوند هم بدانند برای چه بوده است.

اگر کودک بدون منظور و به طور اتفاقی کار غلطی کرده است نباید او را تنبیه کنید زیرا در بزرگ سالی انسان غیر منطقی خواهد شد.این کودکان اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و در آینده مسئولیت پذیر نیستند.

نباید از حرف خود کنار بکشید

اگر از قبل به کودک گفته باشید که اگر چنین اتفاقی بیافتد کودک را تنبیه می کنید.باید حتما اگر تنبیه کوچکی هم شده برایش در نظر بگیرید تا تصور اینکه شما والد بی عرضه ای هستید را در سر نگذراند و دیگر هم این کار اشتباه را تکرار نکند.

والدین باید در تنبیه کودکان اقتدار و احترام خود را حفظ کنند.

اگر کودک را تهدید کردید حتما باید کودک را تنبیه کنید اما اگر کودک از کارش دست کشید یا عذر خواهی کرد،به او بگویید که به دلیل اینکه پشیمان است و عذر خواهی کرده دیگر او را تنبیه نمی کنید.

اگر کودک با وجود تهدید به تنبیه کار خطایی کرد و تنبیه نشد ارزش ها در خانواده از بین می رود و جایگاه والدین خراب می شود.

نباید تنبیه به عاطفه کودک آسیب بزند

گاهی اوقات والدین اینقدر از کار خطای کودکان عصبانی می شوند که نمی توانند خود را کنترل کنند و با رفتار یا گفتارشان به عواطف و احساسات کودک آسیب می زنند.مثلا جملاتی مثل من دیگر مادر تو  نیستم یا تو اصلا فرزند من نیستی از جملات غلطی است که والدین ممکن است به کار ببرند.

این نوع از کودکان در آینده انسان های وابسته می شوند.وابستگی شدید به همه خانواده حتما آن ها را آزار می دهد.

تنبیه نباید در مقابل چشم دیگران باشد

تنبیه کودک در مقابل دیگران یکی از مواردی است که اصول تنبیه کودکان آن را رد کرده است.

تنبیه یا تشویق کودک نباید در مقابل دیگران باشد.البته تشویق و تعریف بیش از حد باعث مغرور شدن کودک می گردد.

تنبیه در مقابل دیگران کودک را خجالتی،ترسو و بی اعتماد به نفس می کند.این کودکان در آینده نمی توانند به خوبی تصمیم بگیرند و همیشه برای هر کاری به دیگران وابسته هستند.

اگر خطا دسته جمعی است تنبیه هم باید دست جمعی باشد نه فردی

اگر کودک همراه با خواهر یا برادرش کار اشتباهی کرده است باید همگی با هم تنبیه شوند زیرا اگر یک نفر در جمع تنبیه شود او سر خورده می گردد و دیگر فرزندان هم اعتماد به نفس کاذب می گیرند.

توجه داشته باشید که اگر کودک با دوست یا بچه همسایه کار بدی کرده است،فقط باید بچه خودتان را تنبیه کنید اما بچه های دیگر تا چند روز اجازه ندارند که به منزل شما بیایند.

نباید به خاطر اشتباهات قبلی،الان کودک را تنبیه کنید

اگر امروز کودک خطایی کرد و شما فراموش کردید یا به هر دلیلی او را تنبیه نکردید،مجاز نیستید که هر موقع فرصت داشتید تنبیه اش کنید.وقتی از رویش می گذرد دیگر فراموش کنید اما اگر دوباره آن کار را انجام داد حتما عواقب کارش را به او توضیح دهید.

راه های برقراری ارتباط موثر بعد از تنبیه کودک

مکث قبل از تنبیه

قبل از اینکه کودک را تنبیه کنید باید کمی صبر کنید و فکر کنید که چه رفتاری باید انجام دهید که تاثیر مثبتی روی کودک بگذارد.مکث قبل از تنبیه یکی از موارد مهمی است که شامل اصول تنبیه کودکان قرار می گیرد.

مشخص کردن تایم برای هر کار اشتباهی

بعد از اینکه زمان تنبیه کودک به پایان رسید نیازی نیست که به او اعلام کنید.از قبل به او بگویید که بخاطر داد زدن 5 دقیقه اجازه نداری از اتاقت بیرون بیایی و برای مثلا مشت یا لگد زدن 10 دقیقه.

می توانید از یک ساعت زنگ دار استفاده کنید و وقتی تایم تنبیه به پایان رسید هیچ حرفی با او نزنید و بگذارید تا به حال خودش باشد.

دنبال نکردن موضوع

وقتی موضوع تمام شد دیگر بحث را پیش نکشید،در مورد کار بدش دوباره توضیح ندهید،او را مدام سرزنش نکنید و کار اشتباهش را برای دیگران باز گو نکنید.

بگذارید تا زمان دوباره صمیمیت را به شما برگرداند.

جایگزین های مناسب برای تنبیه کودکان

از اول برای کودک شرح دهید که کدام کار درست و کدام کار نادرست است.نباید کودک به خاطر کاری تنبیه شود که فکر نمی کرده ممکن است غلط باشد.

پیشنهاد دادن به جای دستور و فرمان

هنگامی که کودک را تنبیه می کنید معمولا به او دستور می دهید اما بهتر است کلامتان از حالت دستوری به حالت دادن یک پیشنهاد تغییر کند.زیرا بعضی از کودکان به اندازه کافی روحیه قوی ندارند تا دستور والدین را درک کنند  و در بزرگ سالی از زور گویی دیگران رنج می برند و نمی توانند در مقابل حرف زور دیگران خیلی سریع کوتاه می آید.

این کودکان ترسو بار می آیند.

سکوت بهترین جایگزین

بهترین جایگزین مناسب در مرحله اولیه سکوت است.می توانید ابتدا رفتار کودک را نادیده بگیرید.

وقتی کودک رفتار نادرست انجام داد والدین باید بی توجهی کنند و پس از آن هنگام انجام رفتار درست کودک را تشویق و تمجید کنند.این کار باعث می شود که کم کم رفتارهای غلط کاهش پیدا کند.

 حذف پاداش

شاید بهترین روش برای تنبیه کودک حذف پاداش از او باشد که از بی توجهی به او آغاز می شود و با انجام ندادن خواسته های کودک تداوم پیدا می کند.این نوع تنبیه غیر جسمانی است و آثار منفی کمتری دارد.مثلا به او بگویید که اگر این کار اشتباه را انجام دهد،برایش جشن تولد نمی گیرید یا اینکه او را پارک نمی برید.

البته باید برایش توضیح دهید که چرا این تنبیه را برایش در نظر گرفته اید.باید بداند که این یک تنبیه است که از رفتار غلط خودش در این موقعیت قرار گرفته است.

گفت و گو کردن

صحبت کردن ممکن است بعضی از کودکان را آرام کند و هنگامی که محبت پدر و مادر را دریافت می کنند دست از کار غلط بردارند.اما گاهی اوقات گفت و گو کردن روی کودکان اثر منفی دارد و بیشتر کودک پرو و لجباز می شود.

نیاز نیست که زیاد و به صورت مداوم برای او توضیح دهید که کارش اشتباه بوده است گاهی هم او را تنها بگذارید و از او بخواهید تا روی رفتارش فکر کند.بیشتر بچه ها با تفکر متوجه می شوند که نتیجه کار غلط چه خواهد بود.

گفت و گو در یک سن خاص و در بعضی از کودکان جواب مثبت می دهد.

توجه کردن به کودک

قبل از اینکه خردسال کار غلط بکند حواستان باشد که به اندازه کافی به کودک توجه داشته باشید.مثلا والدین به دلیل مشغله های ذهنی و کاری فرصت کمی دارند تا با کودک باشند یا نیاز های او را بر آورده کنند.

به همین دلیل کودک سعی می کند تا انجام هر کاری که شد توجه والدین را به سمت خود جلب کند.گاهی رفتار های بد را انتخاب می کند تا توجه بیشتری را برای خودش داشته باشد.

پس باید در طول روز بار ها و بار ها فرزندتان را در آغوش بگیرید،او را ببوسید،توجه و مراقبت های کلامی با کودک داشته باشید.

وقتی کودک به طور مستمر دریافت کننده مهر و عشق والدین باشد کمتر به سوی انجام رفتار نا شایست می رود و همیشه سعی می کند که والدین را راضی نگه دارد.

تشویق کردن

تشویق کردن یکی از اصول تنبیه کودکان است که در نوشتار ضد هم هستند.اما تشویق کودک هنگام انجام کار خوب باعث افزایش رفتار های درست کودک می شود.

تشویق ها می تواند جنبه های مادی یا غیر مادی داشته باشد.

برای کارهای درست و کوچک بوسه،چشمک،بغل و … کافی است.اما اگر کار بسیار بزرگی انجام داده می توانید تشویق مادی کنید.مثل خرید یک وسیله ای که دوستش دارد.توجه کنید که وسیله خریداری شده نباید خیلی خاص و بسیار گران باشد.چون توقع کودک بالا می رود.

تشویق های مادی بعضی اوقات موثرتر از تشویق های غیر مادی عمل می کنند.

تشویق های غیر مادی می تواند رفتن به پارک،بازی با هم،فرستادن کودک به باشگاه برای انجام ورزش مورد علاقه و …. باشد.

چون کودکان مرز بین تشویق و تنبیه را درست نمی دانند،باید از قبل برایشان توضیح دهید که در چه صورت تنبیه و با انجام چه کارهایی تشویق خواهند شد.

تشویق نباید حالت شرطی شدن پیدا کند.

بعضی از والدین برای هر کار ساده ای کودک را تشویق می کنند.اصول تنبیه کودکان تشویق شرطی را نادرست می داند.وقتی کودک با هر کار پیش پا افتاده ای تشویق می شود،انتظار دارد تشویق همیشگی باشد و اگر یک روز به هر علتی نبود بی قرار و پریشان می شود و رفتار نادرست انجام می دهد.

تشویق نباید به خواست کودک باشد.

وقتی والدین از بچه ها می پرسند که برای پاداش چه می خواهند کودکان خواسته های گرانقیمت یا نشدنی بیان می کنند.بهتر است که والدین با در نظر گرفتن شرایط خانوادگی و اقتصادی یک تشویق معقول برای خردسال در نظر بگیرند.

دور کردن کودک از محیط

وقتی کودک کار اشتباهی کرد بهتر است او را از محیط دورش کنید.مثلا او را در یک اتاق دیگر یا به اتاق خودش بفرستید.مکان دیگر نباید وسایلی مثل موبایل،تلویزیون و وسایل بازی باشد.باید مکانی را انتخاب کنید که خردسال بتواند بفهمد کارش غلط بوده است.بهتر است مطالبی که در سایت مادر یار در مورد استفاده از موبایل در بارداری و برای کودکان است را مطالعه بفرمایید.

در آخر

تنبیه نباید همراه با دستور باشد و بهتر است خواسته خود را به طور واضح برای کودک توضیح دهید تا او را دچار سر در گمی نکنید.

در اصول تنبیه کودکان خشونت و تنبیه بدنی جایی ندارد.

تشویق همیشه بهتر از تنبیه جواب داده است.اما باید به موقع و درست انجام گیرد.

رفتار های کودک چه خوب و چه بد با تشویق والدین تقویت می شود،پس حواستان باشد که هنگام کار اشتباه کودک رفتاری انجام ندهیم که کار بدش تقویت شود.

لازم نیست که همیشه در اختیار کودک باشید.یا با او صحبت کنید که کدام کار درست و کدام کار غلط است مادر کافی بودن به درد همین روزها می خورد.او را تنها بگذارید تا به کارهایی که انجام داده است فکر کند.

وقتی کودک در حال بازی با دوستش او را آزار می دهد،یا دعوایشان می شود.ابتدا برایشان توضیح دهید که برای نگه داری و حفظ دوستی اش باید چکار کند.اما اگر باز هم اتفاقات قبلی رخ داد او را از بازی با دوستش محروم کنید.با مرور بر سایت مادر یار می توانید اصول دوست یابی کودک را نیز مطالعه کنید.

شنا در دوران بارداری می تواند کودکان را آرام و شادتر کند.کودکانی که مادانشان در بارداری شنا می کرده اند رفتار های بهتری از خود نشان می دهند.