کودک سندروم داون

کودک سندروم داون به علت داشتن یک کروموزوم اضافه تر از سایرین با این مشکل روبه رو می گردد.در این متن با علائم و علت های تولد کودک سندروم داون بیشتر آشنا خواهید شد.جای نگرانی نیست زیرا راه های پیشگیری قبل و بعد از تولد کودک وجود دارد.

راه های زیادی نیز برای تشخیص و درمان کودک سندروم داون موجود می باشد که این مسئله استرس زنان را در بارداری کم می کند.

سندورم داون چیست؟

همان طور که گفته شد کودک سندروم داون یک کروموزوم اضاف دارد که این کروموزوم اضافی باعث بروز اختلالات ذهنی می شود.یک دسته ژن بیشتر در بدن منجر به بد شکلی یا مشکلات ذهنی در کودک می شود.

سندروم داون در کروموزوم 21 رخ می دهد به همین دلیل به کودک سندروم داون تریزومی 21 نیز گفته می شود.

علائم سندروم داون در کودک

نشانه ها در کودک سندروم داون با دو دسته فیزیکی و ذهنی تقسیم می شوند.

شکل ظاهری و علائم فیزیکی

• صورت پهن
• گردن کوتاه
• سر و گوش کوچک
• زبان متورم
• چشمان رو به جلو و برآمده
• توان عضلانی کم

علائم ذهنی

• دارای رفتار تکانشی
• در تجزیه و تحلیل ضعیف عمل می کنند.
• کم توانی ذهنی
• ظرفیت یادگیری کم
• حواس پرتی
• دامنه توجه کوتاه
• وسواس فکری

علائم نوزادان مبتلا به سندروم داون

• تاخیر در دندان در آوردن
• مشکلات شنوایی و بینایی
• چاقی زیاد
• مشکلات قلبی و مادرزایی(نارسایی قلبی در کودک را در سایت تخصصی مادر و کودک مادر یار دنبال کنید).
• سرطان خون
• آب مروارید
• آلزایمر
• افزایش ابتلا به عفونت های مختلف(عفونت ادراری،پوستی و تنفسی).
• کم کاری تیروئید
• لوسمی
• یبوست مزمن

علت تولد کودک سندروم داون چیست؟

تخمک هنگام لقاح و تولد اولیه همه ژن هایش نیز تولید می شود.برای یک کودک نیمی از ژن های مادر و نیمی از ژن های پدر با هم ترکیب شده و باید روی هم 46 ژن سالم داشته باشد.کودک سندروم داون به دلیل معیوب بودن و یا جدا نشدن به طور کامل ژن شماره 21 دچار این بیماری می شوند.

از این 46 کرموزوم باید 23 جفت ژن تولید گردد که شماره 21 معمولا 3 بار در کودک سندروم داون به وجود می آید.

اما باید بدانید به چه علتی این مورد رخ می دهد؟

سن

سن مثل همیشه نقش مهمی در سلامت جنین و مادر دارد.اگر مادری سنش بیشتر از 35 سال باشد امکان اینکه کودک سندروم داون به دنیا بیاورد زیاد می باشد.زنان میان سال برای بارداری باید ابتدا به پزشکان متخصص ژنتیک سر بزنند و اگر طی آزمایشات مشکلی نداشتند بعد اقدام کنند.

پدران با سن بیشتر از 40 سال نیز ممکن است باعث بروز بیماری در کودکان خود شوند.

سابقه تولد کودک سندروم داون

کسانی که در بارداری قبلی کودک مبتلا به تریزومی 21 را به دنیا آورده اند باز هم ممکن است در بارداری های بعدی نیز با چنین کودکانی رو به رو شوند.

درست نبودن جای ژن ها

ممکن است ژن های پدر و مادر به اندازه و درست باشند اما در جای مناسب خود قرار نگرفته باشند به همین دلیل اختلال ژنتیکی اتفاق می افتد.

دلایل ناشناخته

گاهی والدین هر دو سالم و از نظر ژنتیکی بدون مشکل هستند اما کودک سندروم داون به دنیا آورده اند.

انواع سندورم داون

سندروم داون خفیف و شدید دو نوع از تریزومی 21 در کودکان می باشد.در نوع خفیف کودکان در بزرگ سالی اشان می توانند شغل داشته باشند،درس بخوانند،وارد رابطه عاطفی شده و ازدواج کنند و بدون کمک سال ها زندگی کنند.اما در نوع شدید کودک به مراقبت دائمی تا آخر عمر نیاز دارد.

تریزومی 21

در این نوع از سندروم کودک مبتلا به جای داشتن یک جفت از ژن یا کروموزوم شماره 21 سه عدد دارد.

ترنس لوکیشن

در این نوع از کودک سندروم داون کرموزوم 21 دو بار تولید می شود اما ژن اضافی جدا نمی شود و به کروموزوم قبلی می چسبد.به همین دلیل تعدا ژن ها 46 تا می باشد اما یکی از آن ها بزرگ تر است.

موزاییک

در این نوع برخی از ژن ها کرموزوم اضافی دارند و در این افراد علائم کمتری دیده می شود به این مورد سندروم داون موزاییک گفته می شود.

 

راه های تشخیص سندروم داون پیش از تولد

خوشبختانه به دلیل پیشرفت های شگرف علمی پزشکان قادر هستند تا سندروم داون را در جنین تشخیص دهند.با استفاده از آزمایش غربالگری اولیه کودک سندروم داون قابل شناسایی می باشد.

آزمایش غربالگری

این آزمایش شامل سونوگرافی،آزمایش های چندگانه،آزمایش ترکیبی و آزمایش DNA،سونوگرافی ژنتیک می باشد.

سونوگرافی

در هفته 11 تا 14 چین پشت گردن جنین را بررسی می کنند.

آزمایش های سه گانه

در هفته های 15 تا 18 با انجام آزمایش های چندگانه خون مادر را بررسی می کنند تا ژن های سالم و معیوب را چک کنند.

آزمایش ترکیبی

در این نوع آزمایش غربالگری سه ماهه اول را با سونوگرافی NT و آزمایش خون را با آزمایش غربالگری چهار گانه در سه ماهه دوم ترکیب می کنند.

سونوگرافی ژنتیک

بین هفته 18 تا 20 نتیجه آزمایش خون را با سونوگرافی ترکیب می کنند و جزییات آن را تحت بررسی قرار می دهند.

آزمایش های غربالگری داراری عوارض و هزینه کمتری است اما به طور دقیق نشان نمی دهد که کودک سندروم داون هست یا نه ؟به همین دلیل پزشکان به افراد مشکوک دستور انجام آزمایش های تشخیصی را نیز می دهد.

آزمایش های تشخیصی

این آزمایش ها پرهزینه و آسیب زننده هستند و با خطراتی مثل زایمان زودرس یا سقط جنین همراهند اما برای بعضی از افراد که در آزمایش های غربالگری چیز خاصی مشاهده کرده اند ضروری می باشد.

نمونه گیری از پرزهای جفتی

در این نمونه برداری از دهانه رحم یا از روی شکم مادر سوزن بسیار باریکی داخل می کنند و از جفت نمونه برداری می کنند.این تست در هفته های 12 تا 18 انجام می گیرد.

آمینوسنتنز

بین هفته های 15 تا 20 با استفاده از سوزن مایع آمنیوتیک را مورد بررسی قرار می دهند.مایع داخل کیسه آب را بررسی و آزمایش می کنند.

نمونه گیری زیر پوستی خون بند ناف

بعد ار اینکه هفته 20 ام تمام شد خون بند ناف را تست می کنند.

راه های تشخیص سندورم داون پس از تولد

با آزمایش کشت بافت و بررسی ظاهر و فیزیک نوزاد پزشکان قادر به تشخیص کودک سندورم داون هستند.

 

تجویز یک آزمایش خون به نام کاریوتیپ برای تایید سندروم داون

راه های درمان کودک سندورم داون

متاسفانه هنوز درمان قطعی برای این کودکان وجود ندارد و فقط والدین باید یاد بگیرند که چگونه با این بچه ها زندگی شادی را همراه با تربیت درست انجام دهند.درمان کودک سندروم داون با توجه به سن و شدت بیماری متفاوت می باشد.

درمان شامل مهارتهای حرکتی،گفتاری،حسی و روابط اجتماعی می باشد.هر چه سریعتر درمان های گفتاری و حرکتی آغاز شود بهتر است و روند کار زودتر پیش می رود.تا زمان قبل از مدرسه مغز کودک رو به رشد و تکامل است و بهترین زمان برای یادگیری می باشد.درمان های کودک سندروم داون شامل:

 کار درمانی

کار درمانی به کودک کمک می کند تا فعالیت های روزانه و شخصی اش را به تنهایی انجام دهد.در این روش مجموعه ای از مهارتهای حرکتی،ذهنی و شناختی است که به کودک کمک می کند تا تمام توانش را برای انجام کار به خرج دهد.

این کار باید از دو سالگی شروع شود و تا 3 سالگی کودک باید بتواند به تنهایی غذا بخورد،از سرویس بهداشتی استفاده کند و راه برود.

گفتار درمانی

این کار برای بهبود مهارتهای زبانی و برقراری ارتباط حائز اهمیت است.تولید صدا،گوش دادن به حرف دیگران و تقویت عضلات دهان جزء کارهایی است که در گفتار درمانی انجام می شود.

قبل از رفتن به مراکز گفتار درمانی ابتدا شنوایی کودک را آزمایش کنید زیرا کودک سندروم داون با بد شکلی جمجمه رو به است و این مسئله بر میزان شنوایی تاثیر می گذارد.باید گفتار درمانی را برای این کودکان از 1 سالگی آغاز کنید تا زودتر به نتیجه دلخواه برسید.

فیزیوتراپی

کودک سندروم داون عضلات ضعیف و ماهیچه های شل دارد و برای حرکت ممکن است دچار مشکلاتی باشد به همین دلیل پزشک متخصص توصیه می کند که حتما در ماه حداقل ده بار از فیزیوتراپی استفاده شود.لوازم و وسایل حرکتی زیادی هم به همین جهت تولید شده تا این کودکان زندگی بهتری را تجربه کنند.

اقدامات مهم جهت تحصیل

کودکان تریزومی 21 هم مانند همه بچه ها حق دارند که تحصیلات داشته باشند و به مدرسه بروند.به همین دلیل دولت مدارس مخصوص این بچه ها را با معلمین و کادر آموزش دیده در تمام شهر ها ساخته است تا هیچ کودک سندروم داونی بدون آموزش نباشد.

محیط های آموزشی برای چنین کودکانی باید بدون تنش و بسیار آرام باشد.

 

راه پیشگیری از سندورم داون در کودک

متاسفانه هنوز راهی برای پیشگیری از تولد کودک سندروم داون وجود ندارد.ولی بهتر است در سن بالا باردار نشوید.اگر هم سابقه تولد کودک مبتلا را داشته اید باید قبل از بارداری مجدد با پزشک متخصص و کارشناسان ژنتیکی مشورت کنید درصورت نبود مشکل اقدام کنید.

البته در سه ماهه اول بارداری هم مشخص می شود که جنین مبتلا به تریزومی 21 هست یا نه؟

کسانی که در بارداری از انسولین و دارو های خاص دیگر استفاده می کنند کودکشان بیشتر در معرض این بیماری قرار می گیرد.بهتر است سبک زندگی درست را پیش بگیرید.

ورزش کنید تا بدن سالمتری داشته باشید.

البته که تغذیه مناسب ربطی به جلوگیری از سندروم داون ندارد اما با تغذیه مناسب می توانید شرایط بهتری زا برای خود و جنین فراهم کنید.

 

کودکان سندروم داون

بیماری سندروم داون و مشکلات مربوط به آن:

یکی از بیماری های متداول مادرزادی که در اثر اختلال به وجود آمده در کروموزوم به وجود می آید، سندروم داون است. کودکان مبتلا به این بیماری، همواره میزان های مختلفی را از کم توانی ذهنی همراه با اختلالات و مشکلات رفتاری، از خود بروز می دهند‌. از جمله مشکلات به وجود آمده در رفتار کودکان مبتلا می توان به مواردی هم چون، مشکلات توجه، گوشه گیری، اضطراب و غیره، اشاره کرد. این مشکلات تا حد زیادی می تواند سبب بروز اختلال رشد و مشکلات یادگیری شود و در نتیجه آینده کودک را تحت تاثیر قرار دهد.

اختلالات رفتاری و مشکلات جسمی در کودکان مبتلا به سندروم داون، کدام است؟

در کودکان مبتلا به این بیماری، وجود برخی از مشکلات و اختلالات در جسم آن ها، رفتارهای کودک را تحت تاثیر قرار داده و با مشکل رو به رو می کند. از جمله:

1. حس بینایی و شنوایی:

حس بینایی و شنوایی جز حواس مهم و حیاتی هر فرد به شمار می رود. این دو حس، در کودکان مبتلا، هر ساله باید مورد بررسی قرار گیرد. زیرا هر گونه اختلال به وجود آمده در حس بینایی و شنوایی، تاثیر مستقیم و جدی بر روی یادگیری کودک، می گذارد.

2. کم کاری و یا پرکاری تیروئید:

تیروئید این دسته از کودکان نیز هر ساله باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. به وجود آمدن هر گونه اختلال در تیروئید کودک، می تواند خود را در رفتار او، نمایان کند. مثلا کم کاری تیروئید سبب می شود کودک مبتلا همواره احساس خستگی و کسالت کند و باعث کم تحمل شدن کودک نیز بشود.

3. مشکلات خواب:

به طور کلی همه افراد نیاز جدی به خواب دارند و اگر این نیاز آن ها برطرف نشود، عواقب بسیار زیادی به دنبال خواهد داشت. در کودکان سندروم داون، وجود هرگونه اختلال به وجود آمده در خواب، سبب عصبی شدن و پرخاشگری می شود.

اختلالات گفتاری در کودکان مبتلا به سندرم داون:

کودکان مبتلا به سندروم داون، مشکلاتی در بیان کلمات و فهم گفتار دارند که همین امر می تواند مانع از برقراری ارتباط آن ها با دیگران و حتی تححصیل کردن، شود. برخی از کودکان مبتلا، به دلیل این که قادر به برقراری ارتباط با دیگران نیستند، پرخاشگر و گوشه گیر می شوند.

1. مشکلات عاطفی و رفتاری در کودکان سندروم داون:

اختلالات و مشکلات رفتاری در این کودکان، سبب بروز مشکلات اجتماعی و فردی زیادی می شود که خانواده و اجتماع را با مشکلات بزرگی رو به رو می کند و سبب آسیب پذیری زیاد آن ها در برابر سایر مسائل می شود. از جمله این اختلالات رفتاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

2. مشکلات عاطفی_ رفتاری:

طی یک مطالعه و تحقیق انجام شده در سال ۲۰۰۴ میلادی، ثابت شد که کودکان مبتلا به سندروم داون، در تمامی حوزه های اختلالات رفتاری، مشکل دارند، از جمله:

3. مشکلات ارتباطی:

مشکلات ارتباطی یکی از بزرگ ترین مشکلات و اختلالات به وجود آمده در این کودکان می باشد که سبب می شود کودک نتواند با اطرافیان خود ارتباط برقرار کند و نیازهای خود را برطرف کند.

4. خودآزاری:

از جمله اختلالاتی که در کودکان مبتلا به سندروم داون وجود دارد، می توان به خود آزاری، آسیب رساندن به دیگران و ایجاد صدمه به محیط های فیزیکی، اشاره کرد. این موارد همگی به عنوان یک مانع برای یادگیری و آموزش این کودکان محسوب می شود.

5. مشکلات تحصیلی:

در اغلب موارد، وجود مشکلاتی که در تحصیل این کودکان وجود دارد، سبب بروز اختلالاتی در رفتار آن ها می شود. همین اختلالات رفتاری سبب افزایش و شدت یافتن مشکلات تحصیلی شده و باعث می شود کودک در زمینه های مختلف، با شکست رو به رو شود.

6. اختلال در مهارت های خود یاری:

مهارت های خودیاری، یعنی تمام کارهایی که کودک برای برطرف کردن نیازهای شخصی خود انجام می دهد. در کودکان مبتلا، اختلالاتی در مهارت خود یاری دیده می شود و در نتیجه آن ها نمی تواند نیازهای شخصی خود، مانند لباس پوشیدن، جوراب پوشیدن، کفش پوشیدن، دست و صورت شستن، مسواک زدن و غیره را، انجام دهد.

از دیگر مشکلات به وجود آمده در کودکان مبتلا به سندروم داون می توان به افسردگی و گوشه گیری، عدم کنترل و بی اختیاری ادرار و مدفوع، مشکل در توجه، اختلالات مربوط به خوردن و خوابیدن، تیک، صرع، اختلالات عاطفی، لج بازی زیاد، عدم انجام کارهای خود به صورت مستقل، اضطراب، تنش، عصبی شدن و پرخاشگری، اشاره کرد.
در کودکان مبتلا به سندروم داون، علاوه بر توجه به مشکلات جسمی، باید به مشکلات ذهنی و رفتاری آن ها توجه بسیار زیادی کرد. برای برطرف کردن این موضوع نیاز به همکاری مراکز توان بخشی، کاردرمانی، کودک مبتلا و والدین آن ها، می باشد. خوشبختانه امروزه با پیشرفت زیادی که در زمینه علم داشته ایم، می توان به سادگی از متولد شدن کودکان مبتلا به سندروم داون، جلوگیری کرد. والدین باید برای تشخیص عدم ابتلا کودکان به این بیماری، اقداماتی قبل از تولد کودک انجام دهند تا از بروز مشکلات بعدی، جلوگیری کنند. از توجه شما سپاس گزاریم.

 

در آخر

با سن بالاتر از 35 سال باردار نشوید.

اگر سابقه بارداری کودک سندروم داون را دارید بهتر است قبل از بارداری مجدد با پزشک مشورت کنید.

از آنجایی که راهی برای پیگیری و درمان برای این کودکان وجود ندارد فقط بهتر است راهی برای شاد زندگی کردن خود و آنها فراهم کنید.

با مطالعه و بالا بردن اطلاعاتتان در مورد کودک تریزومی 21 مهارتهای بهتری را به کودک آموزش دهید.

مهارتهای حرکتی،گفتاری و ذهنی را از همان ابتدای کودکی (از 1 سالگی) به او آموزش دهید.زیرا هر چه سریعتر یاد بگیرد زودتر موفق خواهد شد.

سندروم داون باعث تاخیر در رشد جسمانی و عقلانی می گردد.یک شیار عمیق کف دست این بچه ها وجود دارد.

این بچه ها دیر عصبانی می شوند و به راحتی می توان آن ها را اداره و مراقبت کرد.

از هر 1000 نفر یک نفر مبتلا می شود و درصد پسران سندروم داون از دختران بیمار بیشتر است.

این افراد کم حرف،گرم،شاد و صمیمی هستند.زیرا از نظر ذهنی ضعیف هستند دایره لغات آنها پایین است به همین دلیل کم حرف می زنند.

با مراقبت و رسیدگی به موقع ازاین کودکان می توانید به آن ها کمک کنید تا زندگی طبیعی و نیمه مستقل را داشته باشند.

نوزادان مبتلا به سندروم داون در رشد تاخیر دارند و کمتر ازسایر کودکان رشد می کنند.