وقتی در سونوگرافی عددی کمتر از 5 برای مایع آمنیوتیک نشان داده شود، این یعنی با کم شدن مایع آمنیوتیک روبه رو شده ایم.آب دور جنین نقش موثری برای رشد جنین بازی می کند.در صورتی که با کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری روبه رو شویم،نوزاد با ظاهری نامتناسب به دنیا می آید یا مادر باید با زایمان زود رس دست و پنجه نرم کند.
در صورتی که در انتظار زایمان قرار داشته باشید و در 36 هفتگی کیسه آب باز شود.احتمال بروز عفونت وجود دارد.در این صورت دکتر آنتی بیوتیک تجویز می کند.
با توجه به اینکه در کدام هفته بارداری هستید ماما استروید تجویز خواهد کرد.
هدف از اینکه دکتر استروید و آنتی بیوتیک تجویز می کند این است که جنین را بیشتر در رحم نگه دارد.بنابراین دکتر فقط سلامتی مادر و فرزند را در نظر می گیرد.
![کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری]()
علت های کاهش آب دور جنین
علت های کاهش آب دور جنینپاره شدن کیسه آب
با باز شدن کیسه آب مادر احساس می کند لباسش خیس شده است.هر زمان که حس کردید کیسه آب باز شده است باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید.
تخریب کیسه آب باعث ورود باکتری و عفونت و رسیدن آنها به جنین می شود.بنابراین باید در اسرع وقت آن را درمان کنید.
به دو صورت کیسه آب باز می شود:
اول به صورت ناگهانی است.
دوم به صورت قطره قطره.
گاهی وقتها پرده کیسه آب پاره می شود و نشت می کند اما بعد خود به خود ترمیم می شود و دیگر نشتی ندارد.
البته پس از انجام آمنیوسنتز دوباره مایع آمنیوتیک به اندازه طبیعی اش برمی گردد.
اکثر مواقع پاره شدن کیسه آب زمانی اتفاق می افتد که به زایمان نزدیک هستید. در غیر این صورت، این امر نشانه بروز یک مشکل در مادر یا جنین است که باید تحت بررسی قرار بگیرد و خیلی سریع درمان شود.
به وجود آمدن مشکلات در جفت
دکولمان یا کنده شدن قسمتی از جفت از دیواره های رحم را مشکلات جفت می نامند.
گاهی جدا شدن بخشی از جفت از دیوراه رحم که دکولمان نام دارد باعث کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری می شود.چون مواد مغذی و خون کافی به جنین نمی رسد در نتیجه جنین ادرار نمی کند و آب دور جنین کاهش می یابد.
یکی از علل باز شدن کیسه آب وجود مشکل در جفت است.در صورتی که جفت مشکلی نداشته باشد مواد مغذی و خون به جفت می رسد.
لوپوس یک بیماری خود ایمنی است که در صورت بروز مشکل در جفت ایجاد می گردد.
مشکل در جفت وقتی ایجاد می شود که حاملگی بیشتر از 42 هفته طول بکشد.
برای بررسی این مشکل دکتر طی سونوگرافی های متعددی که انجام می دهد کم شدن مایع آمنیوتیک را مشخص می کند.
بیماری های شایع و اثرش بر کاهش مایع آمنیوتیک
۷ بیماری که بر کم شدن مایع آمنیوتیک تاثیر دارد؟
- مسمومیت بارداری
- بیماریهای مذکور
- دیابت بارداری
- لوپوس
- کم آبی بدن مادر
- کمبود اکسیژن
- فشار خون بالا باعث کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری می شود.
داروها و تاثیرش بر میزان آب دور جنین
مصرف دارو باعث کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری می شود.بخصوص دارو برای درمان موارد زیر مصرف می شوند:
- فشار خون بالا
- داروی مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین
- داروهای باز دارنده مبدل آنژیوتانسین
- داروهای ضد التهاب غیر استرویید
- ایبوبروفن
- داروی های کنترل کننده فشار خون
- رماتیسم
- استئوآرتریت حاد و مزمن
- آتریت جوانان
- مهارت کننده آنژیوتانسین
بیماری های جسمی جنین
بروز بیماری در جنین یکی دیگر از علت های کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری است.بیماریهایی مثل مشکل در سیستم ادراری و مشکلات کلیه ها می باشد.
گاهی اوقات کلیه ها یا یکی از کلیه در جنین تشکیل نمی شود.یا اینکه جنین مبتلا به کلیه پلی کیستیک است.
این بیماریها وقتی رخ می دهد جنین نمی تواند اوره تولید و دفع کند.یعنی نمی تواند ادرار کند.این از مشکلات کروموزومی می باشد.
مشکلات کروموزومی در سونوگرافی آنومالی که در هفته های 18 و 20 انجام می شود،مشخص می گردد.
در صورتی که جنین مشکلی داشته باشد،پزشک مادر را به واحد طب مادر و جنین(واحد پریناتولوژی)ارجاع می دهد.
سندرم انتقال خون قل به قل
مورد دیگر از دلایل کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری دو قلوهای همسان داشتن است.
اگر دو قلو باردارید و هر دو از یک جفت تغذیه می شوند.ممکن است یکی از قل ها خون بیشتری دریافت کند و در نتیجه مایع دور جنین بیشتری نیاز دارد.
بنابراین خون و مایع آمنیوتیک برای قل دیگر کاهش می یابد.
مشکلات ژنتیکی
کم شدن مایع آمنیوتیک نشانه نقص در جنین می باشد.ممکن است جنین ژنهای غیر طبیعی را به ارث برده باشد.کروموزوم هایی که دارای اتوزومی مغلوب هستند.
گرمای هوا و تاثیر آن بر پاره شدن کیسه آب
در هوای گرم تابستان بیشتر زنان باردار آب بدنشان کم می شود و این موضوع موجب کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری خواهد شد.
پس خانم های حامله باید آب بیشتری در تابستان مصرف کنند یا زمان زیادی در خانه بمانند.
برای خروج از منزل در فصل گرم سال بهتر است صبح زود یا عصر و شب را در نظر بگیرید.
مشکلات ژنتیکی از عوامل دیگر بروز عارضه الیگوهیدرآمینوس یا همان کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری است.
هنگام کاهش آب دور جنین در خانه چه باید کرد؟
تا وقتی بچه به دنیا نیامده است،سر وقت و با حوصله به پزشک مراجعه کنید.
آب و مایعات فراوان بنوشید و بدن را به اندازه کافی آب رسانی کنید.
به اندازه کافی و تا جایی که برایتان امکان دارد بخوابید واستراحت کنید.
بهتر است استراحت مطلق داشته باشید.
درمان کاهش آب دور جنین در بیمارستان و توسط پزشک چگونه است؟
برای درمان کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری پزشک با توجه به سن حاملگی و زمان باقی مانده برای زایمان تصمیم می گیرد که به چه کیفیتی درمان را انجام دهد.
با توجه به شرایط مادر تست بدون استرس و یا تست استرسی انقباضی را در نظر می گیرد.
اگر در هفته آخر بارداری باشید ماما تصمیم می گیرد که زایمان را انجام دهید و به حاملگی خاتمه دهید.
البته از قبل سونوگرافی و تست های مربوط به جنین مثل ضربان قلب جنین،تکامل ریه ها و حرکت های جنین را می سنجند.
تزریق محلول سدیم کلراید
دکتر هنگامی که ببیند مایع آمنیوتیک در بارداری کاهش یافته است و مطمئن باشد که بهتر است جنین در رحم بماند با تزریق محلول سدیم کلراید به داخل کیسه آب،باعث افزایش موقتی آب دور جنین می شود.
با این کار از عوارض الیگوهیدرآمنیوس کم می کند.
تزریق محلول سدیم کلراید با تکنیک آمنیوسنتز باعث:
- کاهش فشار روی بند ناف در طول زایمان
- کاهش احتمالی زایمان سزارین
- تشخیص استخوان بندی جنین
- بررسی برخی مشکلات
- افزایش وضوح تصاویر سونوگرافی می شود.
تکنیک آمنیوسنتز
به وسیله یک سوزن بلند محلول سدیم کلراید را به دیواره شکم وارد می کنند.
این کار جنین را تا یک هفته حفظ می کند اما بعد از یک هفته دوباره مایع آمنیوتیک کم می شود.
رفع انسداد مجاری ادراری جنین
هدف از این کار انتقال ادرار جنین داخل کیسه آب است.با حل کردن انسداد و مشکلات مجاری ادراری سطح مایع آمنیوتیک را کنترل می کنند.
در صورتی که در سه ماهه اول بارداری مایع آمنیوتیک کم شود مجبورید به بارداری خاتمه دهید.زیرا درمان تزریق محلول سدیم کلراید در سه ماهه اول بارداری کار ساز نخواهد بود.
علائم کاهش آب دور جنین
- کوچک شدن شکم و رحم
- خیس شدن مادر به صورت کم کم یا به طور ناگهانی
عوارض کاهش مایع آمنیوتیک در بارداری
عوارض کاهش آب دور جنین در سه ماهه اول
۱۰ مورد از عوارض کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری،در سه ماهه اول
- مرده زایی و ختم بارداری
- نقص های مادرزادی ایمنی جنین
- ناهنجاری یا عدم تکامل برخی از اندام ها
- جنین با پاهای چنبری
- بد شکلی مادرزادی
- مشکل دیسپلازی هیپ
- بیماری دردناک و فلج کننده ران و مفصل ران که باعث رشد غیر طبیعی آن می شود.
- زایمان زودرس
- سقط جنین در هفته 27
- مرگ نوزاد پس از تولد.
عوارض کاهش آب دور جنین در سه ماهه سوم
- محدودیت رشد به اندازه کافی
- فشردگی بند ناف در زمان زایمان
فشردگی بند ناف باعث نرسیدن اکسیژن و خون و مواد مغذی به جنین می گردد.
- انجام زایمان سزارین و فوری به جای زایمان طبیعی
- تحمل مشکلات و عوارض زایمان سزارین بعد از آن.
چگونه می توان مشکل کاهش مایع آمنیوتیک را تشخیص داد؟
- از طریق سونوگرافی های افتراقی
- پرسش های دکتر از چگونگی بارداری های قبلی و مشکلات ارثی خانواده
- مشاهده از طریق عکس و فیلم از کلیه های جنین،جهت تشخیص انسداد کلیه ها،انسداد مجاری ادراری و دیسپلازی کیستی.
- انجام آزمایش آی یو جی آر رحمی
- انجام سونوگرافی داپلر جهت تشخیص نارسایی های جفتی
- انجام آزمایش ای اف وی.
- آزمایش خون مادر
۳ معیار برای تشخیص الیگوهیدرآمنیوس در هفته های 32 تا 36 چیست؟
- مایه آمنیوتیک کمتر از 5 سانتی متر باشد.
- قطر کیسه آب کمتر از 2 الی 3 سانتی متر باشد.
- حجم مایع کمتر از 500 میلی لیتر باشد.
نکات قابل توجه در درمان الیگوهیدرآمنیوس یا کاهش مایع آمنیوتیک
برای الیگوهیدرآمنیوس درمان خاصی وجود ندارد اما مادران باید در بارداری:
- قبل از خوردن هر نوع از دارو چه شیمیایی چه گیاهی با دکتر متخصص مشورت کنند.
- آب و مایعات فراوان بنوشند.
- ورزش منظم انجام دهند.
- فعالیت های سنگین را کنار بگذارند.
- سیگار و قلیان را ترک کنند و در معرض دود دست دوم نیز قرار نگیرند.
- سر وقت به پزشک مراجعه کنند.
- آزمایش ها و سونوگرافی های بارداری را منظم انجام دهند.
- اگر در روزهای پایانی بارداری هستید و با کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری روبه رو شدید اصلا نگران نباشید.