مادریار

کم خونی در کودکان

علل بروز کم خونی در کودک و راه های پیشگیری و درمان

کم خونی در کودکان یعنی بدن کودک به اندازه کافی گلبول قرمز و یا هموگلوبین تولید نمی کند.هموگلوبین نوعی پروتین است که که به گلبول های قرمز امکان حمل و ارسال اکسیژن را می دهد.

از کم خونی در کودکان یا آنمی می توان پیشگیری کرد.البته راه های درمان هم وجود دارند.آیا می دانید ریشه کم خونی در کودکان از چه چیزی منشا می گیرد؟

در جدول زیر نشان می دهیم که در هر سنی بدن کودکان به چه میزان آهن احتیاج دارند؟

کودک 1 تا 12 ماه 11 میلی گرم
کودک 1 تا 3 سال 7 میلی گرم
کودک 4 تا 8 سال 10 میلی گرم
کودک 9 تا 13 سال 8 میلی گرم
دختران 14 تا 18سال 15 میلی گرم
پسران 14 تا 18 سال 11 میلی گرم

 

انواع کم خونی در کودکان

کم خونی در کودکان انواع مختلفی دارد:

کم خونی فقر آهن در کودکان

آهن برای تشکیل هموگلوبین لازم است و در کودکانی که فقر آهن دارند،فقر آهن موجب جلوگیری از تشکیل هموگلوبین می گردد.

کم خونی مگالوبلاستیک در کودکان

در این نوع کم خونی به دلیل کمبود اسید فولیک و ویتامین B12 گلبول های قرمز بسیار بزرگ هستند و یا اینکه در جذب ویتامین B12 مشکلی وجود دارد.

هر سه مورد بالا برای تشکیل هموگلوبین واجب و ضروری هستند که اگر نباشند هموگلوبین به درستی تشکیل نمی شود.

کم خونی همولیتیک در کودکان

در این نوع کم خونی گلبول های قرمز خون از بین می رود و علت آن مشخص نیست.از علت های به وجود آمدن کم خونی همولیتیک می توان به وجود بعضی از عفونت ها در بدن کودک و یا مصرف دارو های خاص اشاره کرد.

کم خونی داسی شکل در کودکان

هموگللوبینوپاتی نوعی کم خونی ارثی می باشد.در این نوع شکل گلبول ها غیر طبیعی است و به شکل داس می باشد.

تالاسمی

تغییر شکل در گلبول های قرمز باعث به وجود آمدن تالاسمی می گردد.این نوع از کم خونی در کودکان ارثی می باشد.

آپلاستیک

عدم توانایی مغز استخوان در تولید سلول های خونی باعث بروز کم خونی نوع آپلاستیک در کودکان می شود.

کم خونی در کودکانعلل بروز کم خونی در کودکان

مطالب مرتبط

با توجه به اینکه انواع مختلفی از کم خونی در کودکان وجود دارد،علت های زیادی نیز باعث به وجود آمدن کم خونی می گردد:

  • از دست دادن گلبول های قرمز خون
  • از بین رفتن یا تخریب گلبول های قرمز خون
  • ناتوانی در تولید گلبول های قرمز خون
  • اختلالات ژنتیکی
  • بروز بعضی از عفونت ها
  • مصرف بعضی از دارو ها
  • کمبود ویتامین
  • کمبود مواد معدنی
  • کودکان نارس یا زود متولد شده
  • سوء تغذیه
  • تغذیه با شیر گاو یا بز قبل از یکسالگی
  • کودکانی که فقط شیر مادر را می خورند و غذای کمکی نمی خورند.
  • تغذیه با شیرخشک های غنی نشده در نوزادی
  • کودکانی که تا 4 سالگی بیش از حد مجاز شیر گاو یا بز می نوشند.
  • چاقی و اضافه وزن
  • رژیم غذایی نادرست
  • سابقه خانوادگی
  • بیماری های خاص
  • از دست دادن خون زیاد
  • اسهال
  • کاهش ترشح اسید معده
  • رژیم غذایی گیاه خواری
  • خون ریزی به علت بیماری بواسیر

 

16 علامت کم خونی در کودکان

یکی از علل بروز کم خونی در کودکان نرسیدن اکسیژن به بدن است که با علائم زیر خود را نشان می دهد:

  1. افزایش ضربان قلب
  2. تنگی نفس و مشکلات تنفسی
  3. ناتوانی در حبس کردن نفس
  4. زود خسته شدن
  5. احساس ضعف
  6. سرگیجه علی الخصوص هنگام ایستادن
  7. سر درد
  8. تورم و زخم شدن زبان
  9. تحریک پذیری
  10. زرد شدن پوست،چشم و دهان
  11. بزرگ شدن کبد و طحال
  12. تاخیر و پایین بودن سرعت رشد.
  13. بد زخم بودن یعنی دیر خوب شدن زخم ها
  14. هرزه خواری(پیکا)تمایل به خوردن خاک،گچ،گل رس،یخ و …
  15. حالت تهوع
  16. گود شدن روی ناخن ها(ناخن قاشقی)

بروز هر یک از علائم بالا که برای کم خونی است نشانه یک بیماری می باشد.جهت تشخیص و درمان باید نزد پزشک بروید.

کم خونی در کودکانراه های پیشگیری ازکم خونی در کودکان

همیشه می گویند پیشگیری بهتر از درمان است.برای کم خونی هم همین امر صدق می کند.

پیشگیری برای نوزادان

نوزادان از 4 ماهگی باید قطره آهن مصرف کنند تا زمانی که بتوانند غذاهای حاوی آهن را میل کنند.

پیشگیری برای نوزاد نارس

نوزاد نارس از نظر تغذیه با نوزادان دیگر متفاوت است بنابراین از نظر مصرف دارو و مکمل هم باید با پزشک مشورت کنید.

نوزادان نارس باید از هفته دوم پس از تولد تا 1 سالگی قطره آهن میل کنند.

پس از 1 سالگی نیز باید سبد غذایی کودک نارس سرشار از گوشت قرمز،مرغ،ماهی،حبوبات و اسفناج باشد.نوزادان نارس تا 5 سالگی نباید بیش از حد شیر بنوشند.

بهتر است غذاهایی میل کنند که باعث جذب آهن در بدن می شود.مثلا خوراکی هایی که ویتامیت ث دارند بهترین گزینه می باشند.

برای پیشگیری همیشه حواستان به دستگاه گوارش کودک باشد.مثلا مشکلات یبوست یا اسهال کودک را خیلی زود برطرف کنید.

 

رابطه تغذیه و کم خونی در کودکان

اگر در دوران بارداری تغذیه مناسب نداشته باشیم هم خودمان و هم کودکمان را مبتلا به کم خونی خواهیم کرد.

بنابراین تغذیه درست در همه سنین باعث سلامت جسمانی و روانی خواهد شد.

ویتامین سی

مصرف غذاهایی که ویتامین سی دارند را بیشتر کنید.زیرا ویتامین سی به جذب آهن موجود در غذاهای دیگر کمک می کند.

غذاهایی که ویتامین سی دارند:

میوه گوآوا،پودر فلفل قرمز

پروتین حیوانی

باید در سبد غذایی کودکان گوشت قرمز،مرغ،ماهی و جگر قرار دهید.

پروتین گیاهی

مصرف سبزی ها و میوه ها را بیشتر کنید.

چه چیز هایی را نباید بخورید.

به کودکان چای ندهید.مخصوصا بعد از صرف غذا،زیرا مصرف چای جذب آه را تا 5 درصد کاهش می دهد.

شیر،قهوه،لبنیات،نان گندم و حبوبات را نباید همراه با غذاهای حاوی آهن مصرف کنید.زیرا اثر جذب آهن را از بین می برد.

خوراکی هایی که از مواد شیمیایی است استفاده نکنید.از غذاهایی که داراری مواد نگه دارنده و رنگ های مصنوعی است میل نکنید.نوشیدنی های صنعتی که سرشار از قند هستند مثل انواع آبمیوه ها و نوشابه ها را کنار بگذارید.

بهترین خوراکی ها

منابع غذایی آهن‌دار عبارتند از جگر،قلوه،گوشت قرمز،ماهی،زرده تخم‌مرغ،سبزی‌های دارای برگ سبز تیره مانند جعفری،اسفناج و حبوبات،مثل عدس و لوبیا همچنین میوه‌های خشک (برگه‌ها) بخصوص برگه زردآلو و دانه‌های روغنی از بهترین خوراکی ها برای دریافت آهن مورد نیاز در بدن کودکان می باشد.

کم خونی در کودکانمیوه و سبزی هایی که باعث جذب آهن می شوند.

آلو،خربزه،ریواس،گلابی،طالبی،گل کلم،سبزی ها،آب پرتقال،لیموشیرین،لیمو ترش،سیب،آناناس،هویج،سیب زمینی،چغندر،کدو تنبل،گوجه فرنگی،کلم پیچ و شلغم.بهتر است از سبزی هایی که برگ های تیره تر دارند بیشتر استفاده کنید.

قبل از مصرف میوه و سبزی باید آن ها را ضد عفونی کنید.

کدام نان را انتخاب کنیم؟

از نان هایی استفاده کنید که کاملا خمیر آن ها ور آمده باشد.از نان هایی که آرد مرغوب و بدون ناخالصی دارد استفاده کنید.

حبوبات را چگونه به منبع آهن تبدیل کنیم؟

غلات و حبوبات در آب خیس کنید و پس از دو روز آن ها را در یک دستمال مرطوب بپیچید و هر چند ساعت یک بار،به آن ها آب بدهید تا جوانه بزنند.صبر کنید تا کمی جوانه آنها بلند شود.قبل از اینکه سبز شود باید جوانه ها جدا کنید و به کودک بدهید.یا اینکه آن ها را خشک کنید و به صورت پودر در غذای کودک بیافزایید.

خشکبار میل کنید.

از خشکبار مثل توت خشک،برگه آلو،انجیر خشک و کشمش که منابع خوبی از آهن هستند غافل نشوید.

مصرف قرص آهن در بارداری و دادن قطره آهن تا 2 سالگی بسیار حائز اهمیت است.

از انواع صدف ها میل کنید.

صدف چروک،صدف دو کفه ای و صدف سیاه می تواند کمکم کننده خوبی باشد.

راه های درمان کم خونی در کودکان

برای درمان هر بیماری ابتدا باید آن را تشخیص دهیم.برای بیماری کم خونی در کودکان باید پزشک آزمایش خون بگیرد تا بر اساس آن تعداد گلبول های قرمز،شکل طبیعی یا غیر طبیعی آن،میزان آهن و … مشخص می شود.

چنانچه مشکلی باشد باید آن را درمان کنید.جهت درمان :

کم خونی در کودکان وابسته به وضعیت جسمانی،بدن،سن،میزان فقر آهن و … است.

خوراکی هایی را میل کنید که فقر B12 را جبران کند.

مصرف مکمل ویتامین و مواد معدنی به افراد مبتلا به کم خونی توصیه می شود.

درمان های رایج برای کم خونی در کودکان

  1. استفاده از دارو (قرص،قطره ویتامین یا قطره املاح)
  2. تعویض کردن خون
  3. جراحی یا پیوند سلول بنیادی(مغز استخوان)
  4. تغییر رژیم غذایی کودک
  5. عدم مصرف دارویی که منجر به کم خونی شده است.
  6. برداشتن طحال
  7. درمان با نمک های ساده آهن مثل سولفات فروی خوراکی
  8. دارو های سرکوب کننده سیستم ایمنی
  9. شیمی درمانی
  10. تزریق هورمون اریتروپویتین
  11. مصرف قرص یا قطره مولتی ویتامین

استفاده از یک رژیم غذایی سرشار از آهن و ویتامین B12 برای درمان ضروری می باشد.

عوارض کم خونی در کودکان

عوارض کم خونی در کودکان وابسته به بیماری است که دارند.برای درمان و تشخیص آن باید به پزشک مراجعه کنید تا با دیدن علائم و عوارض درمان درستی به کودک شما بدهد.

کم خونی در کودکان چه عوارضی دارد؟

  • اختلال در رشد و نمو
  • درد و تورم مفاصل
  • اختلال در رشد مغز استخوان
  • لوکمی و بروز بعضی از سرطان ها
  • سر درد و سرگیجه
  • ریزش مو

کم خونی در کودکاننکات مهم کم خونی در کودکان

طبق تحقیقات کسانی که استرس و اضطراب بالایی دارند بیشتر کم خونی می گیرند.بنابراین با انجام ورزش،مدیتیشن،انجام یوگا و پیاده روی از استرس کودکان بکاهید.

مطالعات نشان داده است که نقاشی کودکان را آرام می کند.پس برای کودکان کتاب نقاشی و وسایل نقاشی را فراهم کنید.

باید ببینید که کودک شما ازانجام چه فعالیتی لذت می برد.همان کار را انجام دهید تا آرامش را به او هدیه دهید.

کارهایی مثل:

  • کتاب خواندن
  • رفتن به پارک و گردش
  • همراهی با یک دوست
  • گوش دادن به موسیقی
  • دوش گرفتن
  • دوچرخه سواری
  • رفتن به کلاس موسیقی
  • رفتن به کلاس ورزشی

از کارهایی است که می تواند ذهن کودکان را آرام کند.

کدام افراد بیشتر کم خونی می گیرند؟

دختران نسبت به پسران بیشتر

زنان نسبت به مردان بیشتر

زنان باردار نسبت به اقشار جامعه بیشتر

افراد سیگاری،معتاد و کسانی که الکل مصرف می کنند بیشتر ازسایر افراد سالم

کسانی که در هوای آلوده و در معرض سموم موجود در هوا هستند.

این افراد مستعد کم خونی هستند و باید جهت پیشگیری و درمان اقدام کنند.

در آخر

کم خونی در کودکان از سن بارداری آغاز می گردد.بیشتر زنان در ابتدای بارداری با فقر آهن روبه رو هستند.بنابراین نباید بارداری بدون برنامه ریزی و بدون مشورت با پزشک باشد.

بهتر است قبل از بارداری همه آزمایش ها را انجام دهید و از سلامت جسمی خود اطلاع پیدا کنید.سه ماه قبل از اقدام به بارداری باید اسید فولیک و مکمل های مورد نیاز را مصرف کنید.

برای پیشگیری از کم خونی در بچه ها باید رژیم غذایی درست را از زمان بارداری آغاز کنید و تا پس از تولد یعنی در زمان شیر دهی نیز ادامه دهید.وقتی کودک به سنی رسید که می تواند خودش روزانه 3 وعده غذای درست و مناسب میل کند،این رژیم باید ادامه پیدا کند.

برای مصرف قرص آهن،آن را در شب و قبل از خواب مصرف کنید.

 

 

نظرات و تجربیات شما

ایمیل شما نمایش داده نمیشود.