همه چیز درباره آی وی اف

 

در این مطلب قصد داریم همه چیز درباره آی وی اف را برای شما خوانندگان محترم بازگو کنیم. بنابراین تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

زوج های بسیاری هستند که به دلالیل مختلفی نمی توانند بچه دار شوند. این موضوع ممکن است دغدغه زندگی آن ها باشد و به دنبال راه حلی برای آن باشند. امروزه کشور ما از لحظ درمان ناباروری بسیار پیشرفت کرده است و درصد بسیار پایینی از افراد هستند که نمی توانند درمان شوند. یکی از این روش های درمانی آی وی اف است.

با وجود این روش کمتر پدر و مادری هستند که نتوانند دارای فرزند بشوند. برای این روش مراحل و شرایطی وجود دارد که شاید خیلی از شماها بخواهید در زمینه آن ها اطلاعات داشته باشید. در این مقاله با ما همراه باشید تا با همه این موارد آشنا شوید.

همانطور که می دانید آگاهی به حل بسیاری از مشکلات کمک می کند و نا آگاهی ممکن است به ایجاد ذهنیت منفی نسبت به موضوعی منجر شود.

آی وی اف یعنی چه؟

اکثر اوقات ما بارها واژه آی وی اف به گوشمان خورده است. ولی در اینجا می خواهیم به تعریفی درستی درباره آن بپردازیم.

این عمل را می توان نوعی لقاح مصنوعی یا آزمایشگاهی شمرد. به این معنا که تخمک و اسپرم در فضای خارج از رحم یعنی آزمایشگاه لقاح می یابند. نطفه تشکیل شده فریز می شود و به رحم زن انتقال می یابد.

بسته به شرایط زن و شوهر این روش به صورت های زیر انجام می شود.

حتی اگر بنابر شرایطی خانم نتواند نطفه تشکیل شده را در بدن خود نگه دارد، این امکان وجود دارد که آن را در یک رحم جایگزین یا حامل جایگزین قرار داد. یعنی یک خانم دیگر بارداری فرزند شما را به عهده داشته باشد.

در چه مواردی از آی وی اف استفاده می شود؟

خیلی از زوج هایی که مشکل ناباروری دارند، ای وی اف را به عنوان روش درمانی انتخاب می کنند. اما برخی به علت هزینه بالا و تهاجمی بودن این روش، از آن صرف نظر می کنند و سایر روش های درمانی را انتخاب می کنند. ولی برخی از مشکلات ناباروری تنها با روش ای وی اف قابل درمان هستند و تجربه پدر و مادر شدن تنها با این روش امکان پذیر است. در اینجا به این موارد اشاره می کنیم.

– زنان بالای 40 سال که قدرت باروری آن ها کاهش یافته است

– کسانی که لوله های فالوپی آن ها دچار انسداد شده است و یا آسیب دیده

– مورادی که عملکرد تخمدان کاهش یافته و سایر روش های درمانی موثر نبوده است

– آندومترویوز

– کسانی که دچار فیبروئید رحمی هستند

– مردانی که دچار ناباروری هستند. یعنی اسپرم آن ها دارای مشکل است (یا تعداد کم و یا شکل غیر طبیعی اسپرم)

– ناباروری بدون دلیل

– کسانی که دچار اختلالات ژنتیکی هستند.

– ناباروری غیرقابل توصیف

– در کسانی که امکان انتقال بیماری های ژنتیکی وجود داشته باشد. در این روش نطفه تشکیل شده، مورد آزمایشات ژنتیکی قرار می گیرد و نطفه سالم و بدون اختلال ژنتیکی در رحم مادر قرار می گیرد.

 

آمادگی لازم برای انجام آی وی اف

– برای خانم هایی که قصد انجام آی وی اف را دارند، باید آزمایش تخمدان انجام بشود. این آزمایش بسیار مهم است و با بررسی خون فرد و آزمایش سطح هورمون های تحریک کننده فولیکول انجام می شود. پزشک متخصص با استفاده از این آزمایش به کیفیت تخمک خانم پی می برد و متوجه می شود که آیا برای آی وی اف مناسب است یا خیر.

– برای بررسی همه چیز درباره آی وی اف لازم است تا رحم که محل نگهداری و رشد جنین است، به صورت کامل بررسی شوئ و سلامت آن تایید بشود. برای انجام است آزمایش از سونوگرافی استفاده می شود و تصویر حاصل از آن پزشک را از شرایط رحم به طور کامل مطلع می کند. همچنین می شود از طریق مهبل و دهانه رحم نوعی نشانگر تخصصی وارد کنند و وضعیت آن را مشخص کنند.

– برای انجام ای وی اف علاوه بر زن، مرد نیز باید مورد آزمایش قرار بگیرد. این آزمایش برای بررسی اسپرم های وی انجام می شود. این کار به این شیوه انجام می شود که مایع منی مرد تست می شود و اسپرم های آن از نظر تعداد، اندازه و شکل اسپرم آنالیز می شوند.

در صورتی که مشخص شود اسپرم دارای مشکل است، باید تکنیک  Intracytoplasmicیا  ICSI انجام بشود. در این عمل، پزشک اسپرم را مستقیما با تخمک لقاح می دهد و نتیجه را بررسی می کند.

 

آی وی اف چگونه انجام می شود؟

برای دانستن همه چیز درباره آی وی اف لازم است تا با نحوه انجام این تکنیک آشنا شوید. IVF که از مهم ترین روش های درمان ناباروری است به طور کلی در پنج مرحله انجام می شود که در ادامه هر یک از آن ها توضیح خواهیم داد.

مراحل به ترتیب عبارتند از: تحریک تخمک گذاری – بازیابی تخمک – تلقیح و باروری – کاشت نطفه – انتقال جنین.

تحریک تخمک پذیری با استفاده از آی وی اف

اولین مرحله از انجام آی وی اف، تحریک تخمک گذاری در زن است. همانطور که می دانید در سیستم بدنی خانم ها در هر دوره قاعدگی که اصولا هر ماه یکبار است، یک تخمک آزاد یا تولید می شود. برای انجام آی وی اف و افزایش شانس موفقیت در آن لازم است چند تخمک وجود داشته باشد. برای افزایش تخمک گذاری از داروهای تحریک کننده آن استفاده می شود. کلومیفن از رایج ترین این دسته از داروهاست.

در این دوره به صورت منظم، آزمایش و سونوگرافی انجام می شود تا بر پزشک از روند تخمک گذاری زن مطلع باشد. همچنین، آزمایش سونوگرافی واژینال هم در روند این چکاپ انجام می شود.

بازیابی تخمک به کمک آی وی اف

مرحله دوم از انجام آی وی اف، انجام آسپیراسیوین فولیکول است. آسپیراسیون فولیکول جراحی سطحی است که برای خارج کردن تخمک از بدن زن انجام می شود. این جراحی بسیار راحت است و اغلب در مطب پزشک انجام می شود. در این روش با استفاده از دارو زن بی حس می شود تا دردی را احساس نکند. سپس یک سوزن نازک را از طریق مهبل به داخل تخمدان می فرستند. دستگاه مکشی که به سوزن وصل است باعث جذب تخمک از درون فولیکول می شود. در این روش پزشک متخصص از سونوگرافی برای دیدن قسمت داخلی بدن و تخمدان کمک می گیرد. این جراحی برای هر دو تخمدان انجام می شود و ممکن است به مدت یک روز بعد از جراحی مقداری گرفتگی و درد احساس بشود.

در اغلب آی وی اف های انجام شده از این روش برای برداشتن تخمک از تخمدان استفاده می شود. به موارد بسیار کم ممکن است از روش لاپاروسکوپی لگن برای برداشتن تخمک استفاده شود.

اگر تخمک زن قابلیت و کیفیت کافی برای انجام لقاح خارجی را نداشته باشد، اینجاس که از تخمک های اهدایی استفاده می شود.

 

تلقیح

همانطور که میی دنید برای تولید سلول تخم و نطفه نیاز است تا تخمک و اسپرم با هم آمیخته شوند. در آی وی اف این عمل در فضای خارج از رحم و محیط ازمایشگاهی انجام می گیرد. برای این منظور مرد باید نمونه اسپرم خود را به پزشک تحویل بدهد. در این زمان با کیفیت ترین تخمک و اسپرم ها در کنار هم قرار می گیرند و نطفه تشکیل می شود. اگر نطفه تشکیل نشود، از روش ICSI استفاده می شود.

عمل تلقیح با حساسیت فراوان و رعایت موارد تخصصی انجام می شود. چند ساعت پس از قرار گرفتن تخمک و اسپرم در کنار هم، اسپرم وارد تخمک می شود. روش ICSH که گفته شد برای مواردی است که احتمال لقاح طبیعی پایین باشد. در این حالت سلول اسپرم به درون تخمک تزریق می شود. این روش اصولا در موارد زیادی صرف نظر از شرایط لقاح به طور طبیعی، انجام می شود.

 

کشت نطفه با جنین

این مرحله از تکنیک آی وی اف ود دارای مراحلی است که برای فهم بهتر آن ها را به صورت جداگانه شرح می دهیم.

– تخمک هایی که بارور شده اند و به عبارتی لقاح روی آن ها انجام گرفته است، توسط پزشک بررسی می شوند. این تخمک ها هم از لحاظ تقسیمات سلولی و هم در مواردی برای موارد ژنتیکی مورد آنالیز قرار می گیرند.

– زمانی که تقسیمات سلولی به درستی انجام بشود، نطفه تشکیل می شود. این نطفه به صورت مرتب مورد آزمایش قرار می گیرد تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل شود. حدودا 4 تا 5 روز، یک نطفه طبیعی دارای چندین سلول است که به طور طبیعی تقسیم می شوند.

– زمانی که بخواهند آزمایش ژنتیکی را برای زوج های مشکوک به این دسته از بیماری ها انجام دهند، یک سلول از نطفه که 3 تا 4 روز از لقاح آن گذشته است می گیرند. آزمایشات ژنتیک لازم روی این تک سلول انجام می شود.

 

انتقال جنین

در حدود 3 تا 5 روز پس از باروری تخمک توسط اسپرم، نطفه باید به درون رحم زن منتقل بشود. این مرحله از آی وی اف، در مطب انجام می شود و نیاز به بیهوشی ندارد. تجهیزاتی که در این مرحله استفاده می شود، یک لوله نازک به نام کاتتر است که از طریق دهانه رحم، وارد رحم می شود و نطفه را با خود می برد و در آنجا قرار می دهد. توده سلولی نطفه در رحم جای می گیرد و از این زمان زن باردار است.

چون در مرحله لقاح از چند تخمک استفاده شد، ممکن است که چند نطفه وارد رحم بشود و نتیجه بارداری دو قلو یا سه قلو زایی باشد. البته این مسئله به عامل مختلفی مانند سن مادر بستگی دارد.

حتی ممکن است جنین های تشکیل شده، فریز شوند و بعدها اهدا شوند و یا به رحم همان خانم باز انتقال یابند.

اینکه نطفه با موفقیت به جنین تبدیل شود، بستگی به این موضوع دارد که به دیواره رحم بچسبد. این عمل را کاشت جنین نیز می گویند. حدودا 6 تا 10 روز پس از انتقال این عمل انجام می شود و در صورت موفقیت در آزمایش خون مادر مشخص می شود. یعنی نتیجه تست بارداری مثبت می شود.

بعد از آی وی اف چه باید کرد؟

همانطور که قبل از عمل آی وی اف باید یکسری کارها برای آمادگی انجام میشد، حالا پس از آی وی اف باید یکسری نکات را رعایت کنید که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.

– بعد از انجام آی وی اف موفق مادر باردار می تواند فعالیت های روزانه خود را اجام بدهد. اما چون تخمدان ها هنوز بزرگ هستند، باید از انجام فعالیت های سنگین بپرهیزد.

– ممکن است ترشحاتی روشن یا خونریزی قبل از انتقال نطفه و پس از عمل دیده شود.

– چون سطح استروژن بدن افزایش می یابد معمولا سینه ها حساس می شوند.

– ایجاد نفخ خفیف

– احساس گرفتگی ملایم

– یبوست

در صورتی که درد و هر یک از علائم گفته شده متوسط یا شدید بود حتما به پزشک متخصص خود مراجعه کنید. پزشک شما را از نظر عوارض احتمالی آزمایش خواهد کرد.

 

عوامل موثر بر بارداری سالم و طبیعی پس از IVF:

سن مادر

سن مادر همانطور که در بارداری های طبیعی مهم است در موفقیت عمل آی وی اف هم تاثیرگذار است. مادرهای جوانتر بدن آماده تری دارند و هم نطفه سالمی ایجاد می شود و هم انتقال جنین با موفقیت بیشتری انجام می شود.

خانم های بالا 41 سال، بهتر است از تخمک های اهدایی استفاده کنند تا نتیجه مطلوب حاصل شود.

نطفه

نطفه های سالم و بیشتر رشد یافته احتمال موفقیت بالاتری دارند.

سابقه بارداری

این موفقیت برای بانوانی که قبلا بارور شده اند وجود دارد که  با استفاده از آی وی اف بارور شوند.

علت ناباروری

علت ناباروری خانم ها در شانس موفقیت این روش تاثیرگذار است. برای مثال کسانی که تخمک سالم دارند ولی به دلایل دیگری قادر به بارداری نیستند، بهتر به آی وی اف جواب می دهند.

 

کلام آخر

یکی از روش های درمان ناباروری موثر انجام آی وی اف است که می توان آن را نوعی لقاح خارجی دانست. در این روش تخمک و اسپرم که ممکن است برای پدر و مادر باشند و یا نمونه های اهدایی، در فضای آزمایشگاه تلقیح می شوند. پس از تلقیح نطفه آزمایش می شود و در صورت سالم بودن به رحم مادر منتقل می شود.

امروزه این روش در ایران بسیار پیشرفت کرده است و پزشکان متخصص ماهری در این زمینه فعالیت می کنند.