نشانه‌ها و مراحل زایمان طبیعی

 

یکی از مواردی که ممکن است باعث بروز سوالاتی در ذهن زنان باردار شود نشانه‌های شروع زایمان و مراحل مختلف زایمان طبیعی است. آگاهی داشتن نسبت به این موارد می‌تواند نگرانی‌های مادران را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، اطلاع داشتن از اینکه در طی روند زایمان ممکن است با چه موارد و شرایطی مواجه شوید می‌تواند به کاهش اضطراب شما کمک شایانی کند چرا که با قرار گرفتن در شرایط مشابه متوجه می‌شوید شرایط فعلی شما امری طبیعی در پروسه زایمان است. حتی در صورت روبرو شدن با شرایط غیر نرمال هم باید خونسردی خود را حفظ کنید و با اعتماد به پزشک خود اجازه مداخله پزشک را بدهید تا در نهایت این پروسه با موفقیت به پایان برسد و شما نوزاد خود را در سلامت کامل در آغوش بگیرید. در ادامه به بررسی نشانه‌های شروع زایمان و مراحل مختلف زایمان طبیعی می‌پردازیم:

 

 

نشانه های شروع زایمان

 

• خروج ترشحات صورتی رنگ همراه با لکه های خونی از رحم

 

خارج شدن مقدار کمی خون قهوه ای از رحم و یا ماده ای شبیه به سفیده تخم مرغ که گاهی آغشته به رگه های خونی می باشد، یکی از نشانه‌ها است .

این ترشحات آغشته به خون که از دهانه رحم خارج می شود همان مخاطی است که از بدن شما در برابر عفونت‌ها جلوگیری می کند و ممکن است روزها قبل از آغاز شروع دردهای زایمان شما آغاز شود.

• پایین آمدن جنین و برآمدگی شکم و احساس سبکی

یکی از علائمی که در اواخر دوران بارداری، مادران با آن مواجه می شوند، احساس قرار گرفتن جنین درون لگن و آماده شدن او برای بیرون آمدن از رحم مادر می باشد. نوع قرارگیری نوزاد یا پایین آمدن او داخل لگن قبل از زایمان با نام لایتنینگ خوانده می شود

به دلیل چرخش نوزاد به سمت پایین فشار صد درصدی که به ریه های شما وارد می شده است کم می شود و شما قادر به تنفس راحت‌تر می‌شوید.

• پاره شدن کیسه آب

یکی از نشانه‌های زایمان برای تمام زنان رخ می دهد پارگی کیسه آب و خارج شده مایعی از رحم و واژن می باشد، بعد از پاره شدن کیسه آب نهایتا تا 24 ساعت اغلب خانم‌ها زایمان می کنند.در صورتی که پس از ای اتفاق زایمان انجام نشود پزشک ناچار است با روش القای زایمان نوزاد را به دنیا بیاورد. چرا که در غیر این صورت عوارض زایمان کودکتان را اذیت می کند و بدن خودتان را در مواجه با عفونت های گوناگون قرار می دهد.

آب کیسه آمنیوتیک باید شفاف و بدون بو باشد. اگر زرد، سبز یا قهوه ای بود فورا باید به پزشک اطلاع دهید.

 

• اسهال

اسهال مکرر یکی از نشانه های نزدیکی به موعد زایمانتان می باشد.

در آستانه‌ی زایمان، بدن شروع به ترشح پروستاگلاندین‌ها (prostaglandins) می‌کند. این مواد مانند هورمون‌ها هستند و باعث انقباض رحم می‌شوند. در نتیجه، به نرم شدن حرکت و باز شدن دهانه‌ی رحم کمک می‌کنند. البته این مواد باعث تحریک روده‌ها، احساس و عمل دفع و بعضا اسهال هم می‌شوند.

 

• انقباضات رحمی

انقباض ماهیچه های رحم  از دیگر نشانه‌های نزدیک شدن به زمان زایمان است .

اما باید در نظر داشت که همیشه انقباضات رحم نشانه قابل اعتمادی برای زایمان نیست. شما ممکن است از قبل دچار انقباضات رحمی بارکستون هیکس Braxton-Hicks که شباهت زیادی به انقباضات رحم زایمان دارند شده باشید. امکان بروز اینگونه از انقباضات در سه ماهه سوم بارداری وجود دارد.

در صورتی می‌توان انقباضات رحمی را از علائم نزدیک شدن به زمان زایمان در نظر گرفت که: این انقباضات هر 5 دقیقه به مدت 60 ثانیه به طول انجامد.

 

 

 

• بروز کمر درد شدید

درد شدید کمر از علائم نزدیک شدن زمان زایمان است این درد بصورت پیوسته در شکم می‌پیچد و کمر را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و بروز این درد ارتباطی به نحوه قرارگیری کودک در شکم مادر ندارد، به عبارتی هم در وضعیت قرارگیری عادی و غیر عادی کودک، مادران این درد را تجربه خواهند کرد.

 

 

• احساس پر انرژی بودن

با وجود اینکه دوران بارداری همراه با خستگی زیادی است، اما در هفته‌های قبل از زایمان، خیلی از زنان انرژی زیادی پیدا می‌کنند و به فعالیت تمایل دارند. زنان در این شرایط احساس فوریت در سروسامان دادن و نظم‌بخشی به کارهای مختلف ازجمله کارهای مربوط به فرزند و زایمان را دارند و یا مثلاً انرژی زیادی برای انجام کارهای منزل پیدا می کند و یا به نوعی دچار اضطراب و یا بی قراری می شود.

 

 

• نازک شدن دهانه رحم

علاوه بر گشاد شدن دهانه‌ی رحم، این قسمت از بدن مادر در هفته‌های قبل از زایمان، نازک هم می‌شود. علت این است که نازک شدن دهانه رحم به باز شدن آن برای انجام زایمان کمک بیشتری می‌کند. این علامت باید از طریق معاینه‌ی پزشک در این ناحیه تأیید شود.

 

• تکرر ادرار

افتادن سر بچه در قسمت لگن مادر باعث می‌شود که مادر بیشتر از مواقع عادی احساس دفع ادرار داشته باشد. در واقع موقعیت سر بچه باعث فشار به مثانه و ایجاد احساس دفع ادرار می‌شود. این موضوع در زمان نزدیک شدن به زایمان دیده می‌شود. زمانی که سر بچه بیشتر در قسمت لگن قرار می‌گیرد، تنفس برای مادر آسان‌تر می‌شود، زیرا فشار کمتری روی دیافراگم وارد می‌شود.

 

 

 

مراحل زایمان طبیعی، مدت زمان هریک و اقداماتی که باید در هر مرحله انجام داد

 

زایمان طبیعی به نوعی بهترین و شایع‌ترین نوع زایمان محسوب می‌شود که این نوع زایمان دارای 3 مرحله کلی است که در ادامه به بررسی این مراحل می‌پردازیم:

 

• مرحله اول:

مرحله اول زایمان به سه فاز تقسیم می‌شود که شامل موارد زیر است:

1. فاز نهفته

طولانی‌ترین مرحله زایمان است که انقباضات رحمی کمترین شدت را دارد. در این فاز، انقباضات کم کم بیشتر می‌شوند و به گردن رحم کمک می‌کند باز شود تا کودک شما از کانال زایمان عبور کند. احساس درد و ناراحتی در این مرحله کمتر از سایر مراحل است. اگر انقباضات منظم و شدید باشد، بایستی به بیمارستان مراجعه کنید تا معاینات مکرر لگنی انجام شود و مشخص شود چه مقدار دهانه رحم باز شده است.

 

اقداماتی که باید در این مرحله صورت گیرد:

تا زمانی که فرکانس و شدت انقباضات افزایش یابد، نیاز به انجام کار خاصی نیست. برای بسیاری از زنان، این مرحله ناراحت‌کننده نخواهد بود. تنها کافیست که سعی کنید تا آرام باشید. برای اینکه مرحلۀ اولیۀ زایمان را به راحتی پشت سر بگذارید، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• قدم زدن
• حمام کردن
• گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش
• تمرین تکنیک‌های تنفس یا آرامش‌بخش که در کلاس زایمان آموزش داده می‌شود.
• تغییر مداوم حالت بدن

 

مدت زمان فاز نهفته :

این مرحله غیرقابل پیش‌بینی است. برای مادرانی که اولین بار زایمان را تجربه می‌کنند، طول متوسط از چند ساعت تا چند روز متفاوت است. برای زایمان‌های بعدی این زمان کوتاه‌تر خواهد شد.

 

2.فاز فعال

 

در طول فاز فعال، دهانه رحم با سرعت بیشتری نرم (افاسمان) می‌شود. دهانه رحم شما 4 تا 7 سانتی متر باز می شود. ممکن است در طی هر انقباض احساس درد یا فشار شدید در پشت یا شکم داشته باشید، وقتی هر 3 تا 4 دقیقه انقباض دارید و هر کدام حدود 60 ثانیه طول می کشد ، این اغلب به این معنی است که دهانه رحم شما با سرعت بیشتری باز می شود (حدود 1 سانتی متر در ساعت). ممکن است کیسه آب شما پاره شود و باعث خروج مایعات شود. پس از پاره شدن کیسه آب ، می توانید انتظار داشته باشید که انقباضات شما سریع شود.

 

 اقداماتی که باید در این مرحله صورت گیرد:

 

برای مقابله با دردهای رو به رشد، تکنیک‌های تنفس و آرامش را امتحان کنید. از آنچه در کلاس‌های زایمان آموخته‌اید، استفاده کنید. روش‌های زیر را می‌توانید برای افزایش راحتی در این مرحله انجام دهید:

• تغییر مداوم وضعیت بدن
• استفاده از توپ مخصوص زایمان
• حمام کردن با آب گرم
• پیاده روی
• تمرین تنفس
• داشتن ماساژ ملایم بین انقباضات

مدت زمان فاز فعال:

 

مرحله فعال زایمان اغلب بین چهار تا هشت ساعت یا بیشتر طول می‌کشد. به طور متوسط، دهانه رحم تقریباً یک سانتی‌متر در ساعت گشادتر می‌شود.

 

3.فاز انتقال

 

این مرحله سخت‌ترین یا دردناک‌ترین قسمت زایمان است.در حین فاز انتقال، دهانه رحم به طور کامل تا ۱۰ سانتی متر (دیلاتاسیون) باز می‌شود. انقباضات بسیار قوی و دردناک است و هر سه تا چهار دقیقه تکرار شده و هر بار۶۰ تا ۹۰ ثانیه طول می‌کشد.

در این مرحله زمان بسیار کمی برای استراحت وجود دارد و ممکن است از شدت انقباضات احساس ضعف شدید کنید. ممکن است احساس خستگی و ناامیدی داشته باشید و تمایل به لمس شدن نداشته باشید. ممکن است احساس تعریق ، دفع مدفوع، لرزش ، گرما یا سرما کنید. اگرچه ممکن است تنفس آرام و آسان در طول زایمان موثرترین حالت را داشته باشد ، اما ممکن است الگوی تنفس ناهموار در این زمان بسیار مفید باشد.

 

 

• مرحله دوم

این مرحله دقیقاً وقت به دنیا آمدن نوزاد است.

کودک از طریق کانال تولد به سمت بیرون حرکت می کند:

شما ممکن است در هنگام انقباض تحریک پذیر باشید و بین اینکه بخواهید شما لمس شوید و یا صحبت کنید و اینکه بخواهید تنها بمانید متناوب هستید. جیغ زدن یا ناله کردن برای زن غیرمعمول نیست که انقباضات به اوج خود برسد.

 این مرحله با باز شدن کامل دهانه رحم شروع می‌شود و با خروج جنین پایان می‌یابد. در این مرحله، نقش شما تأثیر زیادی در پیشرفت زایمان دارد.

 

 اقداماتی که باید در این مرحله صورت گیرد:

 

_ زور بزنید: فشار ناشی از زور زدن و انقباضات رحمی، نوزاد را در کانال زایمان به سمت پایین پیش می‌برد. نرمی و انعطاف استخوان‌های جمجمه و فواصل بین این استخوان‌ها، به عبور سر کودک از کانال زایمان کمک می‌کند و در نهایت سر نوزاد از ناحیه تناسلی مادر مشاهده و خارج می‌شود.

_مکش یا ساکشن توسط پزشک،به محض خروج سر نوزاد: مایع آمنیوتیک، خون و مخاط رحم را از بینی و دهان نوزاد خارج می‌کند. پس از سر، شانه‌ها و سپس سایر قسمت‌های بدن از واژن خارج می‌شود. در تمام این مراحل شما باید به زور زدن خود ادامه دهید.

_همزمان با انقباضات رحمی زور بزنید: توجه داشته باشید که همزمانی فشار شما با انقباضات رحمی، تأثیر بیشتری بر سرعت زایمان خواهد داشت.

_تنفس عمیق در فواصل دردهای زایمانی را فراموش نکنید تا توان بیشتری برای ادامه زایمان داشته باشید.

_موقعیت‌های بدنی مختلف را امتحان کنید.

_کم کردن مقدار فشار:

در بعضی از موارد ممکن است از شما خواسته شود که به آرامی فشار بیاورید. کُند شدن سرعت باعث می‌شود که بافت واژن شما به جای اینکه پاره شود، کشش پیدا کند. بعد از بیرون آمدن سر نوزاد، ادامه بدن او به سرعت خارج خواهد شد.

 

مدت زمان

 

فشار آوردن برای به دنیا آمدن نوزاد ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت یا بیشتر طول بکشد. این زمان ممکن است برای اولین زایمان مادر و زنانی که اپیدورال را برای داشتن زایمان بدون درد اما طبیعی داشته‌اند، طولانی‌تر شود.

 

• مرحله سوم

در این مرحله تمام دردها و سختی‌ها به پایان رسیده و نوزاد متولد شده است. اما چند دقیقه پس از زایمان، رحم مجددا شروع به انقباض می کند تا جفت را از دیواره خود جدا کند. از مادر خواسته می شود تا مجددا فشار وارد کند تا جفت خارج شود. ذکر این نکته الزامی است که خروج جفت معمولا دردی ندارد.

 

 

 اقداماتی که باید در این مرحله صورت گیرد:

 

_پس از خروج جفت، رحم همچنان منقبض می‌شود تا به اندازه طبیعی خود بازگردد.

_ماساژ شکم برای اطمینان از خروج مواد اضافی ازشکم توسط یکی از اعضای تیم زایمان.

_ترمیم و بخیه زدن واژن در صورت تشخیص پزشک

 

مدت زمان:

 

تحویل جفت به طور معمول بین پنج تا ۳۰ دقیقه انجام می‌شود، اما این روند تا یک ساعت می‌تواند ادامه یابد.

 

• مرحله چهارم

کودک شما متولد شده ، جفت خارج شده است و شما و همسرتان احتمالا احساس شادی، آرامش و خستگی خواهید کرد. بیشتر نوزادان در مدت کوتاهی پس از تولد آماده شیر خوردن هستند. اگر قصد شیردهی به نوزاد را دارید، توصیه می کنیم که پس از تولد کودک در اسرع وقت شیر دهید. شیر دادن بلافاصله پس از تولد باعث افزایش انقباض در رحم شما می شود و  تاثیر زیادی در کاهش میزان خونریزی دارد.

 

 

ساعات اولیه پس از زایمان:

 

در ساعات اولیه پس از زایمان مراقبت از مادر اهمیت فراوانی دارد، تمامی موارد می‌بایست به دقت و طبق اصول انجام شود تا هیچ موردی سلامت مادر را تهدید نکند. در ادامه به موارد ضروری که لازم است بعد از زایمان انجام شود می‌پردازیم:

• کنترل علائم حیاتی مادر:

نبض، فشار خون و تنفس از جمله علائم حیاتی مادر است که در دقایق ابتدایی زایمان بررسی می‌شود. در ساعت اول زایمان نبض و تنفس مادر هر ۱۵ دقیقه یک بار اندازه‌گیری می‌شود و یک بار نیز درجه حرارت بدن او را می‌سنجند. در ساعت دوم زایمان نبض، فشار خون و تنفس هر نیم ساعت یک بار اندازه‌گیری می‌شود. ‌‌‌‌

• ماساژ مداوم برای جمع شدن رحم:

 بعد از خروج جفت، ماما قسمت بالایی رحم را که به آن قله یا فوندوس رحم گفته می‌شود، ماساژ می‌دهد تا از خروج کامل جفت و جمع شدن مناسب رحم مطمئن شود. در دو ساعت ابتدایی زایمان، هر ۱۵ دقیقه این ماساژ تکرار می‌شود. همچنین برای جلوگیری از خونریزی زیاد به مادر گفته می‌شود تا به نوزاد شیر بدهد و برای خالی شدن مثانه به شکل مداوم ادرار کند.

• کنترل میزان خونریزی پس از زایمان:

پزشک یا ماما پس از زایمان با روش‌های مختلف میزان خونریزی مادر را مشخص می‌کند و از روی عواملی مثل شرایط پوستی، سطح هوشیاری مادر، تشنگی یا مشکل در تنفس، میزان خونریزی بعد از زایمان را بررسی می‌کنند. خونریزی شدید و مداوم ممکن است باعث شوک شود یا نشانۀ وجود پارگی باشد. به همین دلیل، پس از احتمال این موضوع، مادر برای تشخیص دقیق‌تر دوباره معاینه می‌شود.

• کنترل کانال زايمان و تشخیص پارگی:

پس از خروج جفت، ماما یا پزشک دهانۀرحم، واژن و دیواره‌های واژن را بررسی می‌کنند و به این ترتیب میزان پارگی مشخص می‌شود. همچنین واژن از نظر وجود هماتوم یا لختۀ خون هم معاینه می‌شود و در صورت وجود هماتوم، اقدامات لازم انجام می‌شود.

• بررسی علائم خطرساز:

از دیگر موارد ضروری پس از زایمان کنترل تمامی علائم خطرناک برای مادر توسط زشک و یا ماما است. در صورت وجود هر گونه مشکل و خطر پزشک و ماما بایستی سریعاً اقدامات لازم را برای برطرف کردن آن انجام دهد.

 

 

 برخی از علائم خطرساز برای مادر پس از زایمان:

• تب و لرز
• خونریزی بیش از میزان قاعدگی در هر زمان یا ادامه خونریزی بیشتر از حد لکه بینی بعد از ده روز
• درد و ورم ناحیه بخیه ها
• هر گونه درد، قرمزی و تورم پستان ها
• لمس توده یا درد و تورم و خروج ترشحات چرکی از محل بخیه ها
• خروج ترشحات چرکی و بدبو از مهبل
• درد زیر دل یا درد ساق پا
• بی اختیاری دفع ادرار و مدفوع، درد یا سوزش هنگام ادرار کردن و تکرار ادرار
• افسردگی شدید
• سرگیجه و رنگ پریدگی

پس از کنترل تمامی موارد ذکر شده، در ثورت عدم وجو مشکل، محل پارگی و محل اپیزوتومی بخیه می‌شود و پس از آن لباس مادر را عوض می‌کنند و نهایتا مادر به اتاق مراقبت منتقل می‌شود.

 

 

شرایط مادر بعد از زایمان

 

همانطور که در طی بارداری و پیش از زایمان شاهد تغییراتی در بدن خود بوده‌اید، پس از زایمان هم با تغییرات متعددی در وضعیت بدنی خود مواجه خواهید شد که ممکن است برخی از موارد زیر را شامل شود:

احساس درد در پستان‏‌ها

 با شروع تولید شیر، پستان‌ها ممکن است به مدت چند روز متورم، سفت و دردناک باشند یا در قسمت نوک پستان‏‌ها نیز احساس درد کنید.

 

 

ایجاد هموروئید یا بواسیر

بروز هموروئید و متورم شدن وریدها در ناحیه مقعد در حین بارداری و زایمان مشکلی شایع است.

دچار شدن به یبوست

ممکن است در برخی مواقع عمل دفع مدفوع تا چند روز پس از زایمان دشوار باشد که دلیل این مورد می‌تواند به دلیل وجود هموروئید و یا درد در ناحیه لگن و یا ماهیچه‌های اطراف مقعد باشد.

 

گر گرفتن و عرق سرد

به علت سازگار شدن بدن با تغییرات هورمونی و جریان خون ممکن است باعث تغییرات طبع لحظه‌ای شود: ممکن است که بعضی اوقات از شدت گرما عرق کنید و در نقطه مقابل چند لحظه بعد از شدت سرما نیازمند پتو شوید.

 

 

بی‌اختیاری در کنترل ادرار و مدفوع

کشیدگی زیاد ماهیچه ها به ویژه در مادرانی که زمان زایمان طولانی را پشت سر گذرانده‌اند، ممکن است باعث خروج چند قطره ادرار و یا خروج کمی مدفوع در هنگام خندیدن و یا عطسه کردن شود. 

 

 

احساس درد پس از زایمان

منقبض شدن رحم تا چند روز بعد از زایمان ادامه دارد زیرا رحم در حال برگشتن به حالت اولیه خود است. این انقباض‌ها درزمان شیر خوردن نوزاد بیشتر حس می‌شود که باعث ایجاد درد می‌شود.

ترشحات رحم پس از زایمان

عموما مادران بعد از زایمان، ترشحات خونی دارند که از شدت آن از  خونریزی عادی عادت ماهانه شدیدتر است. به تدریج و با گذشت زمان، رنگ این ترشحات تغییر می‌کند و به رنگ سفید یا زرد متمایل می‌شود و حدادا پس از گذشت دو ماه بطور کامل قطع می‌شود.

تغییرات روانی پس از زایمان

ممکن است مادران در روزها یا هفته‌های پس از زایمان، زودرنج یا بدخلق شوند و یا خیلی راحت احساسات خود را بصورت گریه بروز دهند. این تغییر در رفتار و احساسات می‌تواند بدلیل تغییر در سطح هورمون‌ها، خستگی و سازگار شدن از لحاظ عاطفی با مسئولیت‏‌های مراقبت از نوزاد تازه از راه رسیده باشد.

درصورت ادامه دار شدن این تغییرات و یا افزایش آنها موضوع را با پزشک خود مطرح کنید زیرا ممکن است دچار افسردگی پس از زایمان شوید که بهتر است خیلی زود برای درمان آن اقدام کنید.

 

 

مراقبت‌های بهداشتی و شخصی پس از زایمان:

 

مراقبت‌های بهداشتی پس از زایمان اهمیت فراوانی دارد و لازم است که تمام مادران با آنها آشنایی کامل داشته باشند.

موارد مهم در مراقبت‌های بهداشتی پس از زایمان به شرح زیر است:

 

رعایت بهداشت بخیه و مراقبت از آن پس از زایمان:

 

در زایمان طبیعی امکان دارد ناحیه پرینه را حدودا دو سانتی‌متر برای خروج نوزاد باز کنند و بعد بخیه بزنند. این بخیه به اندازه بخیه در سزارین، عمیق نیست و به همین دلیل در مدت زمان کوتاهی  که نهایتا ده روز طول بکشد جوش می‌خورد.

نکات مفید برای نگهداری بخیه‌ها در روزهای پس از زایمان:

• پرهیز از نشستن در حالتی که موجب فشار به بخیه‌ها می‌شود.
• بهتر است تا خوب شدن زخم، روی یک بالش طبی حلقوی بنشینید تا احتمال باز شدن بخیه‌ها را به حداقل کاهش دهید.
• بهتر است از توالت ایرانی استفاده کنید.
• شست شو بعد از دفع با آب ولرم و سپس خشک کردن آن به ویسله سشوار و یا استفاده از حوله نرم و تمیز.
• هر روز چند دقیقه در محلول آب و بتادین در لگن کاملاً تمیز بنشینید.
• برای هوا خوردن و بهبود زخم ساعاتی از روز لباس زیر نپوشید.
• پرهیز از ایستادن به مدت طولانی
• پرهیز از دستکاری زخم و عدم استفاده ازپماد،کرم و یا لوسیون بدون مشورت پزشک.

 

مراقبت‌های بهداشتی برای خونریزی پس از زایمان:

 

خونریزی پس از زایمان، در هر دو نوع زایمان طبیعی و سزارین وجود خواهد داشت، اما عموما در زایمان طبیعی خونریزی بیشتر از سزارین است و قاعدتا زنان بعد از یک زایمان طبیعی مدت زمان بیشتری دچار لکه بینی و خونریزی می‌شوند.

در صورت داشتن بخیه در ناحیۀ پرینه، لازم است توجه و مراقبت بیشتری در خصوص خونریزی پس از زایمان طبیعی ثورت گیرد.

مراقبت‌های لازم برای خونریزی پس از زایمان:

• استفاده از نوار بهداشتی ساده و بزرگ؛ بدون پودر جاذب یا رویۀ مشبک.
• به هیچ عنوان از تامپون استفاده نکنید.
• استفاده ازلباس زیر تنگ به همراه نوار بهداشتی، از رسیدن هوا به زخم جلوگیری و روند خوب شدن زخم را کند می‌کند.
• تعویض نوار یا پد بهداشتی خود را هر دو تا چهار ساعت.
• از تجمع خون روی زخم در صورت وجود، جلوگیری کنید.

 

استفاده از شکم بند پس از زایمان:

 

یکی از سوال‌های رایج مادران زمان جمع شدن شکم پس از زایمان، است که عموما استفاده از  شکم‌بند به آنها توصیه می‌شود. برای بازگشت شکم به حالت قبل از بارداری و رفع کمردرد شکم‌بندها می‌تواند مفید واقع شود.

دو نوع شکم بند رایج وجود دارد که نوع اول آن به نام گن در بازار موجود است و از بالای زانو تا روی شکم را پوشش می‌دهد، این گن‌ها می‌تواند باعث تعریق زیاد شود به همین دلیل توصیه می‌شود بعد از خوب شدن محل بخیه از آنها استفاده شود.

نوع دوم این شکم بندها به ثورت کمربندی پهن است که فقط قسمت‌های کمر و شکم را پوشش می‌دهد. استفاده از این شکم‌بند در روزهای اولیه زایمان هم مجاز است فقط باید توجه کنید که نباسد فشار بیش از حد هم به شکم وارد شود.

 

 

تغذیه مناسب پس از زایمان:

 

قاعدتا برای زایمان طبیعی انرژی زیادی صرف می‌شود و ممکن است بدن دچار ضعف شود و لازم است با تغذیه مناسب این ضعف را جبران کنید، و ضمنا لازم نیست همه انرژی صرف شده را یکجا دریافت کنید: توجه داشته باشسد که در روزهای اولیه پس از زایمان لازم است از مصرف غذاهای سنگین بپرهیزید.

در روزهای اولیه زایمان قاعدتا شما فعالیت کمتری نیبت به حالت عادی خواهید داشت، بنابراین ممکن است دچار سوء هاضمه و یبوست شوید که ابتلا به یبوست ممکن است باعث آسیب دیدن بخیه‌ها شود پس توجه داشته باشید که از غذاهای پرفیبر و مقوی غافل نشوید.

 

 

 

رعایت تعادل در انجام فعالیت‌های روزمره پس از زایمان:

 

بانوانی که زایمان طبیعی داشته‌اند پروسه بهبودی کوتاه‌تری نسبت به بانوانی که سزارین کرده‌اند دارند. این بانوان قادرند یک روز پس از زایمان راه بروند و فعالیت داشته باشند. اما لازم است که در روزهای اولیه از انجام فعالیت‌های سنگسن پرهیز کنند.

برخی از مواردی که باید طی روزهای اولیه پس از زایمان رعایت کنید:

• پرهیز از بلند کردن اجسام خیلی سنگین.
• پرهیز از فعالیت‌های زیاد و خسته‌کننده
• از انجام آشپزی بثورت طولانی خودداری کنید.
• برای مراقبت از دیگر کودکان از نزدیکان کمک بگیرید.

 

 

دوره‌های کنترل پزشکی پس از زایمان طبیعی

 

عموما پس از زایمان طبیعی مراقبت‌های مهم در طی 3 دوره زمانبندی  انجام می‌شود که شامل موارد زیر است:

اولین دوره مراقبت

بعد از زایمان طبیعی و ترخیص از بیمارستان لازم است در روز سوم برای معاینه مجدد به پزشک مراجعه کنید.

دوره دوم مراقبت

این مراقبت‌ها بین روز‌های 10 تا 15 پس از زایمان صورت می‌گیرد.

دوره سوم مراقبت

این مراقبت در بین روزهای 30 تا 42 پس از زایمان انجام می‌شود.

 

توجه داشته باشید که به جز این دوره ‌های مراقبتی که تاریخ خاص دارند لازم است به موارد مهم دیگری نیز توجه کنید و در صورت بروز هر یک از این موارد موضوع را سریعا با پزشک خود در میان بگذارید:

• تب، حتی تب خفیف
• کاهش نیافتن خونریزی بعد از هفتۀ اول پس از زایمان
• درد شدید یا رو به افزایش در ناحیۀ واژن
• درد زیاد در ناحیۀ پرینه
• درد یا حساسیت در یک قسمت از سینه
• درد در قفسۀ سینه یا سرفۀ همراه با خون
• احساس تنگی نفس
• درد یا سوزش هنگام دفع ادرار
• ترشحات بدبو از واژن
• درد شدید یا مداوم در پا
• حساسیت به لمس پا
• احساس گرما در هر ناحیه از پا
• سردرد شدید و قطع‌نشدنی
• استفراغ شدید یا مداوم
• مشکلات بینایی مثل دوبینی، تاری و کاهش دید یا وجود نقاط چشمک‌زن یا نورانی در محدودۀ دید
• نشانه‌های شوک مثل سرگیجه، ضعف، ضربان قلب بالا یا تپش قلب، تنفس سریع یا کوتاه، رنگ‌پریدگی و احساس بی‌قراری یا سردرگمی
• داشتن احساس اندوه و ناامیدی شدید

 

درآخر

 

با توجه به حساسیت بسیار بالای زایمان طبیعی، لازم است شما با تمامی مراحل آشنایی کافی داشته باشید تا بتوانید پروسه زایمان را به نحو احسن انجام دهید. توجه کنید که علاوه بر تمامی موارد ذکر شده لازم است شما در طی بارداری و حتی قبل از اقدام برای بارداری زیر نظر پزشک باشید تا در مواردی که دچار مشکل شدید بتوانید به راحتی با پزشک خود ارتباط برقرار کنید تا راهنمایی‌های لازم را در اسرع وقت دریافت کنید.