مراقبت از بند ناف نوزاد

شکل گیری بند ناف

پنج هفته بعد از لقاح ساختار بند ناف شروع می شود و تا هفته ۲۸ بارداری ادامه دارد.طول بند ناف به ۵۵ تا ۶۰ سانتی متر می رسد که این پارامتر در مراقبت از بند ناف نوزاد نقش ایفا خواهد کرد.

بند ناف دارای سه رگ خونی است. که دو رگ شریانی و یک رگ وریدی دارد. همچنین یک بافت ژلاتینی که باعث محافظت از این رگ های خونی می شود وجود دارد. رگ وریدی وظایفی دارد مثل منتقل کردن اکسیژن و مواد مغذی از جفت به بدن جنین، دو رگ شریانی هم مواد زائد را از بدن جنین به جفت او انتقال می دهند. این مواد زائد وارد خون مادر شده و پس از آن به وسیله کلیه ها به راحتی دفع میشوند.

در بعضی شرایط ممکن است که بند ناف دارای مشکلاتی باشد و مراقبت از بند ناف نوزاد اهمیت پیدا می کند. مثلاً ،بیش از حد بلند و یا بیش از حد کوتاه باشد. به شکل غلط به جفت متصل شده باشد. و یا در بعضی شرایط خاص ممکن است گره بخورد و یا تحت فشار باشد. این مشکلات در دوران بارداری و یا هنگام زایمان برای نوزاد خطراتی را به همراه دارند.البته بعضی از این ناهنجاری ها قبل از زایمان و در سونوگرافی قابل تشخیص هستند. اما متاسفانه بعضی از ناهنجاری ها تا بعد از زایمان قابل تشخیص نیستند.

اهمیت بند ناف نوزاد

هنگامی که نوزاد در شکم مادر قرار دارد مواد غذایی و اکسیژن خود را از طریق جفت دریافت میکند. جفت به دیواره داخلی رحم وصل است. و همچنین توسط بند ناف به یک سوراخ در شکم نوزاد وصل میشود. بعد از اینکه نوزاد به دنیا آمد باید بند ناف آن قطع شود که این عمل بدون هیچ دردی صورت میگیرد. و پس از آن یک گیره به بند ناف وصل میکنند. این گیره باعث متصل بودن انتهای ریشه بند ناف به بدن نوزاد می شود.مراقبت از بند ناف نوزاد اهمیت زیادی دارد.

بند ناف اهمیت زیادی دارد مثل:

سلول های بنیادی فراوانی دارد.
سلول های خونی همراه با اکسیژن و مواد غذایی از جفت به کمک بند ناف وارد بدن نوزاد میشوند و این مواد از طریق قلب جنین به کل بدن او منتقل می‌شوند.

بند ناف ۷۰ تا ۲۰۰ میلی لیتر خونه غنی از سلول های بنیادی را دارا است. شما باید بلافاصله بعد از بریده شدن بند ناف این خون حاوی سلولهای بنیادی را جمع آوری کنید در غیر این صورت باید آن را دور بیندازید.
سازمان هایی وجود دارند که می توانید خون بند ناف نوزادتان را به آنها اهدا کنید.

این خون برای درمان بعضی از بیماریهای دشوار استفاده می شود. مثل تالاسمی، دیابت نوع یک، بیماری های قلبی، لوپوس، پارکینسون، آلزایمر، نورولوژیک ،سکته مغزی و بیماریهای کبدی میشوند. همچنین سلول های بنیادی داخل بند ناف به بازسازی مجدد خون و سیستم ایمنی بدن کمک بسیار زیادی می کنند. اهدای خون بند ناف هیچ خطری برای مادر و نوزاد ندارد همچنین می‌تواند باعث کمک به همنوعان و بیماران شود.

زمان افتادن بند ناف

پس از تولد نوزاد بند ناف او بریده می‌شود. اما یک گیره به ریشه بند ناف نوزاد وصل میشود. پس از گذشت هفت الی ۲۱ روز این ریشه خشک می‌شود و از بدن نوزاد جدا میشود. بعد از اینکه این ریشه جدا شد باعث ایجاد زخم کوچکی بر روی بدن نوزاد میشود.که جای نگرانی ندارد و بعد از گذشت چند روز برطرف میشود.

ممکن است هنگامی که بند ناف نوزاد جدا شد، مقدار کمی خون در پوشک نوزاد ببینید که این یک اتفاق کاملاً طبیعی است و برای بیشتر نوزادان رخ می دهد. اما در بعضی از نوزادان ممکن است که مقداری مایع شفاف یا زرد رنگ و یا گوشت مرده در محل بند ناف وجود داشته باشد .که با گذشت زمان کاملاً برطرف میشود.

در مواردی هم ممکن است است که برای از بین بردن این گوشت های مرده به پزشک کودکتان مراجعه کنید. که البته این امر بدون هیچ دردی صورت می‌گیرد و جای نگرانی برای شما مادر و پدر عزیز ندارد.

مراقبت از بند ناف نوزاد چگونه است؟

همانطور که می دانید بعد از تولد نوزاد بلافاصله بند ناف بریده می‌شود. اما ریشه آن توسط گیره باقی می ماند. آن هم بعد از گذشت ۷ الی ۲۱ روز می افتد. اما ممکن است که به دلیل وجود گوشت های مرده، مایع زرد و یا روشن بعد از افتادن ریشه بند ناف، جای زخم به روی بدن نوزاد باقی بماند.

البته این نکته را به یاد داشته باشید که در این نقطه هیچ سلول عصبی وجود ندارد و به همین علت است که هر امری در آن بدون هیچ دردی اتفاق می افتد.
شما مادر و پدر عزیز باید تا زمان افتادن ریشه بند ناف نکات مهمی را رعایت کنید. مراقبت از بند ناف نوزاد  خاص خود را دارد.به هیچ وجه ریشه بنده ناف را تمیز نکنید اما آنرا خشک و تمیز نگه دارید.

پوشاک نوزاد باید حتماً از ریشه بند ناف فاصله زیادی داشته باشد. نباید نوزاد را در آب غوطه ور کنید به جای غوطه ور کردن نوزاد در وان حمام، با یک لیف و یا اسفنج بسیار نرم نوزاد را تمیز کنید. لباس های بسیار تنگ نپوشانید.لباسهای بپوشانید که هوا در بدن او جریان داشته باشد و باعث افتادن و خشک شدن بند ناف شود. هرگز از لباس هایی که باعث گیر کردن به بندناف میشود استفاده نکنید.

به طور خودسر برای جدا کردن بند ناف اقدام نکنید. اگر بند ناف نوزاد شما کمی ترشح داشت جای نگرانی ندارد به سرعت آن ترشح را پاک کنید. هرگز برای تمیز کردن بند ناف از الکل ،بتادین و ضدعفونی کننده ها استفاده نکنید. زیرا باعث عفونت درنوزاد میشود. تمیز کردن بند ناف باعث دیرتر افتادن آن می شود.

ضرورت‌های مراجعه به پزشک

شما باید تمامی نکات مربوط به نگهداری و مراقبت از زخم بندناف را رعایت کنید.
نکته:
۱_اگر بعد از ۴ هفته از تولد نوزاد، ریشه بند ناف او نیفتاد.
۲_پوست اطراف بند ناف قرمز و یا متورم شد.
۳_ وجود بوی بد و ترشحات زرد رنگ در بند ناف.
۴_ گریه زیاد کودک با لمس اطراف بند ناف.
۵_خونریزی زیاد از ریشه بند ناف که قبل یا بعد از افتادن ریشه بند ناف اتفاق بیفتد.
در تمامی این شرایط شما باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
البته جای نگرانی ندارد و همچنین شما می توانید با رعایت تمامی نکات مهم مراقبت از بند ناف از علائم خطر آور جلوگیری کنید.

نشانه های عفونت بند ناف نوزاد

متاسفانه در بعضی موارد به علت نادیده گرفتن والدین و رعایت نکردن نکات مراقبت از بند ناف ممکن است باعث ایجاد عفونت شود.
از نشانه‌های آن می‌توان به:
قرمزی و تورم بند ناف
خونریزی بسیار زیاد
افزایش ترشح زیاد
افزایش درد و گریه مداوم نوزاد
اشاره کرد.

با مشاهده هر یک از موارد بالا شما مادر و پدر عزیز هر چه سریعتر باید به پزشک مراجعه کنید. اما چه بهتر است که نکات مراقبت از بند ناف را نادیده نگیرید که باعث آزار و اذیت نوزادتان و ایجاد نگرانی در آینده نشود.

در آخر

ممکن است که بعضی از والدین اهمیت مراقبت از بند ناف نوزاد را ندانند و یا نادیده بگیرند. اما شما مادر و پدر عزیز باید حتماً نکات مراقبتی از بند ناف را جدی بگیرید. چرا که بتوانید از عوارض ناشی از رعایت نکردن این نکات جلوگیری کنید. در هر شرایطی اگر کودک شما دچار عفونت بندناف شد، جای نگرانی و استرس ندارد و شما باید با مدیریت شرایط و انجام نکات درست، نوزادتان را به پزشک متخصص نشان دهید. و با درمان و مراجعه به موقع، این عفونت به راحتی و بدون درد درمان میشود.