شاید همه شما مواردی در خصوص مزایا و فواید زایمان طبیعی شنیده باشید، اما ممکن است بعلت آگاهی از نحوه زایمان طبیعی ترسی از این نوع زایمان در شما وجود داشته باشد. برای از بین بردن ترس و اضطراب ناشی از این آگاهی، لازم است نسبت به همه جوانب و مزایا این نوع زایمان اطلاعات صحیح کسب کنید. این نوع زایمان ممکن است ترسناک به نظر بیاید ولی امروزه روشها و توصیههای فراوانی برای مقابله با استرس زایمان طبیعی و همینطور روشهایی برای زایمان راحت و بدون درد از جانب متخصصین این حوضه ارائه شده. ولی بطور کلی لازم است بانوان باردار اول با مزایای این نوع زایمان برای خود و فرزند خود آشنا شوند، در ادامه این متن به بررسی این موارد میپردازیم:
فواید و مزایای زایمان طبیعی برای مادر
فواید پزشکی زایمان طبیعی
- پیشگیری از خطر مرگ: نسبت مرگ و میر زنان در سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است.
- پیشگیری از عفونت: شایعترین انواع عفونت پس از جراحی خطر عفونت سزارین، عفونت رحم، عفونت محل زخم جراحی و عفونت مثانه است
- پیشگیری از کم خونی: خونی که در زایمان طبیعی از دست می رود 500-700 میلی لیتر است در حالیکه خون از دست رفته در سزارین حدود 1000 میلی لیتر است.
- پیشگیری از آسیب دیدن دستگاه ادراری: در زایمان طبیعی احتمال اینکه مثانه آسیب ببیند بسیار کم است.
- پیشگیری از آسیب دیدن روده: در اکثر جراحی های زنان احتمال آسیب دیدن روده بسیار زیاد است و این امر بسیار شایع است.
- پیشگیری از لخته شدن خون در پاها: خطر لخته شدن خون در پاها در زایمان سزارین ده برابر زایمان طبیعی است.
- پیشگیری از هیسترکتومی (برداشتن رحم):در صورت تکرار عمل سزارین امکان جسبندگی جفت و نیاز به برداشتن جفت وجود دارد در صورتیکه این امر در زایمان طبیعی تقریبا ممکن نیست.
فواید روانی زایمان طبیعی
- احساس خوشایند از قادر بودن به انجام زایمان طبیعی
- درک نحوه تولد نوزاد و حس کردن مراحل انجام زایمان و مشارکت در آنها
- توانایی برقراری ارتباط فوری و پیوند عاطفی با نوزاد پس از زایمان
- رضایت از پذیرفتن مسئولیتهای مادرانه و سهولت مراقبت از نوزاد
سایر فواید زایمان طبیعی برای مادران
-
مدت اقامت در بیمارستان کمتر
نتیجه مستقیم بهبودی سریع مادر پس از زایمان، بستری کوتاه مدت مادر و نوزاد در بیمارستان است. مادر و نوزاد در عرض 24 ساعت پس از زایمان مرخص خواهند شد که این مساله از نظر اقتصادی هم مقرون به صرفه خواهد بود.
-
بهبودی سریع تر
از جمله مهمترین موارد فواید زایمان طبیعی می توان به بهبودی سریع بعد از آن اشاره کرد. بدون شک روند زایمان طبیعی برای مادر بسیار سخت و دردناک است، اما در مدت کوتاهی پس از زایمان مادر به سرعت بهبود یافته و می تواند حتی به تنهایی از خود و نوزادش مراقبت کند. زیرا برخلاف سزارین، پس از زایمان از درد بخیه های بر روی شکمش رنج نمی برد. بعلاوه اندورفینهایی که طی روند زایمان طبیعی در بدن مادر آزاد می شود، پس از زایمان سبب تسکین سریع دردها خواهد شد. لازم به ذکر است که این مورد از مهمترین مزایای زایمان طبیعی نسبت به سزارین محسوب می شود.
-
مراقبت و پرستاری آسان
در این نوع زایمان آسیب کمتری نسبت به سزارین به بدن مادر وارد شده.کم بودن این آسیبها باعث میشود که مراقبت از مادران پس از زایمان دشواری زیادی نداشته باشد و مادران با آزادی بیشتری حرکت کنند و راحتتر از پس مسولیتهای نوزاد و خود بربیایند.
نگهداری از یک کودک بعد از سزارین ،کار مشکلی است چون شما قادر به حرکت نیستید. هنگامی که احساسات و هورمونها در حالت فرار هستند، چند هفته اول بهبودی بعد از عمل سزارین همیشه سختترین زمان است.
-
ارتباط عاطفی قوی تر
یکی دیگر از مهمترین فواید زایمان طبیعی هوشیار بودن مادر در لحظه تولد است. از آنجا که برخلاف زایمان سزارین که مادر بیهوش است و یا با دریافت بیحسی وضعیت هشیاری مناسبی ندارد، در هنگام زایمان طبیعی مادر کاملاً هشیار می باشد و لحظه تولد فرزند خود را کاملاً درک خواهد کرد و نیز می تواند بلافاصله پس از خروج نوزاد او را در آغوش بگیرد.
-
ایجاد حس قدرت برای مادر
وقتی مادر با قدرت فراوان این حس درد را تحمل کرده و تا پایان روند زایمان با پزشک همکاری می کند، پس از اتمام آن حس قدرت و اعتماد به نفس بیشتری خواهد داشت. همانند احساس کسب یک موفقیت.
-
شیردهی آسان بعد از زایمان
مادرانی که به روش سزارین زایمان کردهاند و مادرانی که در طی زایمان طبیعی بی حسی دریافت نمودهاند، از آنجا که پس از زایمان هنوز داروهای بی حسی و بی هوشی در خون مادر وجود دارد، معمولاً مادر قوت کافی برای در آغوش گرفتن نوزاد و شیردهی را نخواهد داشت. درمقابل مادرانی که به روش طبیعی زایمان کردهاند، پس از زایمان بسیار هشیار و فعال بوده و با سهولت بیشتری به نوزاد خود شیر می دهند..
-
خونریزی کمتر نسبت به سزارین
میزان خونریزی مادر در زایمان طبیعی نصف میزان خونریزی در سزارین است. خونریزی آسیب های زیادی را به بدن وارد می کند از جمله اینکه بدن زن ضعیف می شود. پس تمامی تلاشمان باید براین نکته معطوف باشد که این میزان را کاهش دهیم.
-
کاهش احتمال ابتلا به عفونت و آمبولی
در هر صورت سزارین جزء جراحی های شکمی بزرگ محسوب می شود که لیستی از پیامد های احتمالی پس از جراحی را به دنبال دارد، از جمله خطر خون ریزی، عفونت، آمبولی و … درحالی که احتمال بروز این خطرات در زایمان طبیعی بسیار نادر است.
-
بروز درد کمتر نسبت به سزارین
با توجه به اینکه پروسه زایمان معمولا با درد همراه است، باید در نظر داشت که درد در زایمان طبیعی بیشتر در حین زایمان حس میشود و پی از زایمان درد کمتر و آزادی حرکت بیشتر است، اما در سزارین با توجه به جراحی صورت گرفته و وجود بخیه ضمن مراقبت سختتر، درد ناشی از جراحی تا روزهای متوالی همراه مادران خواهد بود و مادران در حرکت با مشکل مواجه میشوند.
-
امکان بهره گیری از روشهای زایمان طبیعی بدون درد
در زایمان طبیعی قطعا همه درد یکسانی را حس نخواهند کرد. روشهای فراوانی برای مقابله با درد زایمان طبیعی وجود دارد که ممکن است که بر روی هر فرد روش متفاوتی کاربرد داشته باشد.
برخی از مادران مایلند که زایمان بصورت فیزیولوژیک و کاملا طبیعی صورت گیرد، در این روش هیچگونه ماده داروئی برای تسکین درد مورد استفاده قرار نمیگیرد و از روشهای دیگری مانند:ورزشهای تنفسی استفاده میکنند.گروه دیگری از مادران استفاده از روشهای داروئی را برای تسکین درد انتخاب میکنند.
-
کاهش احتمال بروز افسردگی پس از زایمان
برخی از مادران ممکن است دچار افسردگی پس از زایمان شوند که امری بسیار شایع محسوب میشود، علائم افسردگی بسیار متنوع است که ممکن است در برخی موارد افسردگی پس از زایمان با علائم زیر نمود پیدا کند:
- احساس گناه یا کافی نبودن
- عدم احساس پیوند با نوزاد
- افزایش تحریک پذیری و خشم
- نامنظم شدن الگوهای خواب
- احساس پوچی
- افکاری با زمینه آسیب به خود و بعضا خودکشی
بسیاری از زنان یک یا چند مورد از علائم را برای مدت کوتاهی تجربه می کنند،اما موضوع خیلی جدی نیست. در صورتی که حس میکنید از برخی از موارد ذکر شده در بالا رنج میبرید لطفا به پزشک مراجعه کنید تا در طولانی مدت با عوارض جدیتر مواجه نشوید.
-
مشکلات کمتر در طی بارداریهای بعدی
یکی از عوارض سزارین افزایش احتمال پارگی رحم از محل برش، جفت سر راهی و … است . این عوارض ممکن است سبب بروز مشکلاتی در بارداری های بعدی شود
-
افزایش علاقه و حس وابستگی به فرزند
در صورتی که مادران زایمان طبیعی داشته باشند به طور متوسط به نوزادانشان پاسخگو تر هستند، متخصصین معتقدند که علت این پدیده وجود اکسیتوسین است،اکسیتوسین عامل اصلی پیوند فرزندان با مادر است.
یکی دیگر از اثرات هورمون اکسیتوسین که سبب ایجاد انقباضات زایمانی می شود این است که با رسیدن به حداکثر مقدار خود در طی زایمان طبیعی و ایجاد انقباضات موثر، سبب خروج شیر از پستانها نیز خواهد شد. مقدار شیر مادران پس از زایمان طبیعی در 2 روز اولیه پس از زایمان به اوج خواهد میرسد اما در سزارین این امر در حدود 5 روز صورت میگیرد.
-
هزینه کمتر زایمان طبیعی
انجام دادن زایمان طبیعی نه تنها شما و جنینتان را از فواید زایمان طبیعی بهره مند می کند بلکه از نظر اقتصادی نیز برایتان به صرفه خواهد بود، زایمان طبیعی در بیمارستان های دولتی به صورت رایگان انجام می شود. هزینه زایمان طبیعی به هیچ وجه قابل مقایسه با هزینه های زایمان سزارین نیست. حتی هزینه زایمان طبیعی در بیمارستان خصوصی نسبت به زایمان سزارین کمتر است و این یکی از فواید زایمان طبیعی است.
فواید زایمان طبیعی برای نوزاد
-
کاهش مشکلات ریوی
فشار زایمان طبیعی، موجب میشود تا مایع آمنیوتیک در ریه های کودک از بدن او خارج شود، بنابراین خطر بیماری تنفسی از جمله آلرژی و آسم را کاهش می دهد ،نوزادانی که از طریق سزارین به دنیا میآیند ،در خطر ابتلا به آسم قرار میگیرند.
-
کاهش مشکلات تنفسی
جنین در شکم مادر درون مایع آمنیوتیک غوطهور است، دائماً این مایع را بلعیده و همان را ادرار می کند. به این ترتیب ریه های جنین پر از مایع آمنیوتیک است. پس از زایمان این مایع باید به طور کامل خارج شود. در حین عبور جنین از کانال زایمان، قفسه سینه به شدت فشرده شده، این فشار سبب خروج مقدار زیادی از مایع آمنیوتیک از ریهها می شود، باقی مانده آن که در دهان و گلوی نوزاد است پس از زایمان توسط پوآر (یک وسیله مکنده دستی) و ساکشن خارج خواهد شد و به این ترتیب ریهها از مایع خالی شده و آماده دریافت هوای تنفسی می شوند، بنابراین خطر بیماری تنفسی از جمله آلرژی و آسم را کاهش می دهد ،نوزادانی که از طریق سزارین به دنیا میآیند ،در خطر ابتلا به آسم قرار میگیرند.
در زایمان به روش سزارین، جنین از این کانال عبور نمی کند و فشاری برای خروج مایع بر روی قفسه سینه او وجود نخواهد داشت، تنها عامل خارج کننده مایع آمنیوتیک از ریهها پوآر و ساکشن است. در نتیجه احتمال باقی ماندن آن و بروز مشکلات تنفسی در این نوزادان بیشتر است.
-
دریافت باکتریهای مفید و محافظت کننده
هنگامی که نوزاد از مجرای زایمان عبور می کند، باکتریهای محافظت کننده وارد روده نوزاد میشوند و سیستم ایمنی را تقویت می کنند.عبور از مجرای زایمان، سیستم قلبی عروقی جنین را تحریک می کند و باعث گردش خون بهتر و آماده سازی او برای تولد می گردد.
-
کاهش احتمال ابتلا به برخی از بیماریها
_تحقیقات نشان داده کودکانی که با زایمان طبیعی به دنیا می آیند، 20 درصد کمتر دچار بیماری دیابت نوع یک می شوند.
_ زایمان طبیعی نسبت به سزارین باعث می شود که نوزاد بر استرس غلبه بیشتری داشته باشد.
-
هوشیاری بیشتر نوزاد
چون در زایمان طبیعی، تولد نوزاد بدون هیچ دخالت پزشکی انجام می شود، داروهایی که به مادر در طی زایمان سزارین برای ایجاد بی حسی و یا بی هوشی تزریق می شود، از طریق گردش خون و جفت به بدن جنین وارد خواهد شد و بر او تأثیر خواهد گذاشت، در برخی موارد جنین با بیحالی و یا اصطلاحاً لتارژی متولد خواهد شد.
در طی زایمان طبیعی، نوزاد از امواج هورمونی در کاتکولآمینها استفاده می کند. این هورمونها باعث می شوند نوزاد هوشیار شود و با مادر خود ارتباط برقرار کند.
-
علاقه بیشتر نوزاد به تغذیه از شیر مادر
نوزادانی که با زایمان طبیعی به دنیا می آیند، دارای علاقه بیشتری در انجام رفتارهایی مانند مکیدن و گرفتن سینه مادر می باشند.
بعد از زایمان طبیعی، تماس پوست به پوست در مادر و نوزاد رخ می دهد. این تماس دارای فواید روانی بسیاری برای نوزاد می باشد از جمله: رشد مطلوب مغز و مکیدن بهتر شیر مادر.
فواید تغذیه شیر مادر در ابتدای تولد
تغذیه فوری شیر مادر ،دارای مزایای فراوانی است از جمله :
_شیردهی در عرض یک ساعت پس از زایمان افزایش ایمنی بدن نوزاد را تضمین میکند که باعث میشود کودک آغوز را که سرشار از مواد مغذی است دریافت میکند.
_تغذیه کودک از شیر مادر در ساعات اولیه تولد، برای مدت طولانی شیر مادر را تامین میکند.
_تغذیه از شیر مادر موجب افزایش شیر میشود.
در آخر
لازم به ذکر است با وجود فوائد فراوانی که در خصوص زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد برشمردیم، ممکن است برای برخی بانوان امکان زایمان طبیعی وجود نداشته باشد و یا حتی خطر آفرین باشد. نحوه زایمان در نهایت باید توسط پزشک تشخیص داده شود که انتخاب نوع زایمان به شرایط متعددی وابسته است برای مثال: وضعیت بدنی مادر نقش مهمی در انتخاب نوع زایمان ایفا میکند.
در نهایت توصیه میشود تمام زنان باردار تحت نظر پزشک باشند و در خصوص نوع زایمان با پزشک خود مشورت کرده و اگر امکان زایمان طبیعی برای آنها وجود داشت، به توصیههای پزشک برای زایمان راحت و بدون درد اهمیت دهند و خود را برای زایمان آماده کنند.