پس از اینکه بارداری اتفاق می افتد بدن مادر دست خوش تغییرات مثبت و منفی زیادی می گردد.یکی از این تغییرات سرگیجه در بارداری است.در این متن علل سرگیجه در بارداری،انواع سرگیجه،راه های پیشگیری و راه های درمان این مساله را ذکر خواهیم کرد.
سرگیجه چیست؟
سرگیجه یک احساس از حرکت و چرخش محیط به دور بیمار است.این حس یک توهم است.سرگیجه همراه با تعادل اندام های بدن است و احتمال افتادن هنگام راه رفتن وجود ندارد.
علل بروز سرگیجه در بارداری
علت های زیادی برای سرگیجه در بارداری وجود دارد:
تغییرات و نوسانات هورمونی
هورمون های بدن با وجود حاملگی نوسانات زیادی پیدا می کنند.این تغییر در هورمون ها باعث بد خلقی،سرگیجه،حالت تهوع،تغییر در متابولیسم بدن و سر درد می شود.
جریان کند خون در رگ ها
جریان خون برای رسیدن به جنین زیاد است اما وقتی خون می خواهد به رگ ها برگردد کمی کندتر از حالت قبلی می شود.این کندی باعث می شود که هنگام ایستادن طولانی،زیاد دراز کشیدن و در موقعی که خانم باردار سعی دارد فعالتی را تند انجام دهد احساس سرگیجه می گیرد.(سیستم گردش خون در بارداری عملکرد کندی دارد.)
وجود میگرن
خانم هایی که قبل از بارداری میگرن دارند،در طول حاملگی بیشتر از سایر افراد سالم دچار سرگیجه می شوند.
![سرگیجه در بارداری]()
میزان بالای پروژسترون
میزان بالای پروژستروندر آبستنی هورمون پروژسترون بیشتر از قبل ترشح می شود.میزان بالای پروژسترون منجر به کند حرکت کردن خون در رگ ها بشود.در این صورت مادر دچار افت فشار شده و سرگیجه می گیرد.
بزرگ شدن جنین
هر روز جنین کمی بزرگ تر از روز قبل می شود و باعث می شود که رحم نیز بزرگ شود.بزرگ تر شدن رحم به رگ های خونی فشار وارد میکند.فشار به رگ های خونی باعث سرگیجه در بارداری می شود.
کمبود آب بدن
کمبود آب بدن زن نیز یکی از علت های بروز سرگیجه در بارداری است.وقتی بدن با کمبود آب مواجه می شود اولین تاثیرش را بر مغز و رگ های خونی می گذارد.بنابراین فرد دچار سر درد و سرگیجه می شود.
به علاوه اینکه هر چه به پایان بارداری نزدیک می شویم تکرر ادرار بیشتر از قبل می شود همین امر باعث کاهش آب بدن می شود.
متن تکرر ادرار در بارداری را در سایت تخصصی مادر و کودک مادریار مطالعه کنبد.
کاهش قند خون
گاهی خانم از ترس دیابت بارداری سعی می کند که مواد قندی و شیرین را خیلی کم بخورد.در این صورت با افت قند خون روبه رومی شوند.کم شدن قند خون باعث سرگیجه می شود.باید مراقب دیابت بارداری باشید زیرا یکی از علل بروز دیابت در کودکان داشتن سابقه ژنتیکی می باشد.
افت فشار خون
بارداری باعث کاهش حجم خون می گردد زیرا خون رسانی به جنین انجام می گیرد.افت فشار خون باعث حرکت کند خون در شریان ها می شود.افت فشار خون هم می تواند منجر به سر گیجه شوید.اگر اطمینان دارید که سرگیجه در بارداری از دیابت حاملگی نیست با خوردن کمی خوراکی شیرین،میوه و یا شربت خنک به سرگیجه اتان کمک کنید.
گرمای بیش از حد
گرمای زیاد باعث عرق کردن و از دست دادن آب بدن می شود.در این حالت فرد دچار سرگیجه می شود.برای جبران آب از دسته رفته ابتدا آب بنوشید و پس از آن حتما از میوه و سبزیجات استفاده کنید.علاوه بر آن بارداری خودش باعث بالا رفتن درجه حرارت بدن زن می گردد که گاهی خانم باردار از شدت گرما از حال می رود.
موقعیت نامناسب خواب
در سه ماه دوم و سوم نباید به پشت دراز بکسید .این حالت باعث بروز سرگیجه می شود.
کم خونی
کم خونی در بارداری و کم خونی در کودکان منجر به سرگیجه،سر درد،بی حوصلگی و ضعف می گردد.وقتی بدن قادر به تولید گلبول قرمز کافی نباشد کم خونی رخ می دهد.به همین دلیل باید سه ماه قبل از بارداری به مصرف قرص اسید فولیک اقدام کنید.
پره اکلامپسی
پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری یکی از عوارض خطرناک دوران حاملگی است که با نشانه های سر درد،سرگیجه،کاهش و تاری دید،برق زدن چشم و حساس شدن چشم به نور همراه است.
اگر همه این علائم یا یکی از آن ها را در بارداری تجربه کردید حتما با یک پزشک مشورت کنید.پره اکلامپسی خطرناک است و درمان نا مناسب آن منجر به زایمان زود رس و یا مرده زایی خواهد شد.
حالت تهوع و استفراغ
اوایل بارداری با حالت تهوع و استفراغ همراه است این موضوع بیشتر صبح ها اتفاق می افتد . باعث کم شدن کالری مورد نیاز بدن بانوی باردار می شود.
انواع سرگیجه در بارداری
در کل سرگیجه را به دو نوع اصلی تقسیم می کنند:
سرگیجه محیطی
سرگیجه محیطی وقتی بروز می کند که فرد با آسیب به ناحیه گوش داخلی و اعصاب مربوط به آن رو به رو شده باشد.
علائم فردی که سرگیجه محیطی دارد ؟
- نیستاگموس افقی
- تهوع و استفراغ شدید
- کاهش شدت سرگیجه پس از چند بار تغییر وضعیت .
- احساس ترس از حرکت. معمولا چشم های بیمار در مرحله حاد بسته است.
بعضی از انواع شایع و مهم سرگیجه محیطی عبارتند از:
- لابیرنتیت حاد (التهاب حاد حلزون گوش داخلی)
- سرگیجه وضعیتی خوش خیم
- بیماری منیر
- وستیبولوپاتی توکسیک.مواد و داروهایی که اثر سمی روی سیستم وستیبولی و سیستم تعادل گوش داخلی دارند عبارتند از: الکل،آمینوگلیکوزیدها،سالیسیلات ها،کینین و کینیدین ها و سیس پلاتین.
سرگیجه مرکزی
وقتی دچار آسیب به مخچه،راه های مخچه و ساقه مغز می شود،سرگیجه مرکزی رخ می دهد.
علل بروز سرگیجه مرکزی چیست؟
استروک
تومور
و مولتیپل اسکلروزیس MS
علائم فردی که سرگیجه مرکزی دارد؟
- نیستاگموس چرخشی یا عمودی
- تهوع و استفراغ خفیف
- شدت سرگیجه با تغییر وضعیت پی در پی تغییری نمی کند.
- گاهی همراه آن آتاکسی وجود دارد.(آتاکسی همراه با به هم خوردن تعادل در بدن است و ممکن است فرد هنگام راه رفتن به زمین بخورد)
10 راه برای پیشگیری از سرگیجه در بارداری
راه های زیادی برای پیشگیری از سرگیجه در بارداری وجود دارد،بهتر است همه راه کار ه9ا را امتحان کنید و ببینید کدامیک برای شما تاثیر مثبت بیشتری دارد.
- نباید به مدت طولانی بیاستید.
- اگر مجبورید که زیاد سرپا باشید حتما کمی به سمت راست و چپ حرکت کنید.
- تغییر حالت بدهید.یعنی اگر ایستاده اید بنشینید و اگر نشسته اید بخوابید.
- در سه ماهه دوم و سوم به پشت دراز نکشید.
- تغذیه مناسب داشته باشید.
- حواستان به قند خون خود باشد.
- مراقب باشید تا با کمبود آب مواجه نشوید.روزانه 5 الی 6 لیوان آب بنوشید.
- از مصرف میوه و آبمیوه های طبیعی غافل نشوید.
- از لباس و شلوار مخصوص بارداری استفاده کنید.(هم خنک و هم گشاد باشد.)
- داروی سرگیجه مصرف کنید(حتما با دستور پزشک باشد.)
راه های تشخیص سرگیجه در بارداری
- برای این کار ابتدا باید به پزشک مراجعه کنید.
- پزشک با پرسیدن سوالاتی متوجه می شود که سرگیجه محیطی است یا سرگیجه مرکزی.
- دکتر در مورد سابقه ابتلا به تروما نیز سوال می کند.
- با معاینه بالینی می گوید که ایا ابتلا به آتاکسی دارید یا نه؟
- وجود وزوز گوش بیمار بیشتر به نفع سندرم منیر و نوروم آکوستیک (تومور واقع در زاویه مخچه – پل مغز) می باشد.
- وجود علائم همراه از قبیل دوبینی،اختلال تکلم،اختلال تعادل،اختلال هوشیاری و گزگز اطراف دهان،علل مرکزی سرگیجه از جمله استروک و TIA را مطرح می نماید.
- پزشک در مورد مدت زمان سرگیجه نیز سوال می پرسد.زیرا سرگیجه وضعیتی خوش خیم چند ثانیه است و خیلی زود تمام می گردد.اما سرگیجه ناشی از بیماری منیر از چند ساعت تا چند روز به طول می انجامد.در بیماری ام اس/ مولتیپل اسکلروزیس سرگیجه تا 4 هفته طولانی می شود.
- شنوایی بیمار نیز مورد آزمایش قرار می گیرد زیرا در بیماری های منیر و نوروم آکوستیک شنوایی کاهش می یابد.
- سن بیمار در تشخیص سرگیجه مهم است.سرگیجهvertigo در کودکی به علت بروز میگرن است.
| نوع بیماری | سن |
| بیماری منیر | بعد از 30 سالگی |
| سرگیجه وضعیتی خوش خیم | 40 الی 50 سالگی |
| ام اس و میگرن | خانم های جوان |
| سکته مغزی | افراد سالخورده |
راه های کنترل سرگیجه در بارداری
برای درمان و کنترل سرگیجه در بارداری باید خیلی دقت کنید و اگر دارو مصرف می کنید حتما باید با تجویز پزشک مراقب شما باشد.زیرا دارو ها همان قدر که مفید هستند به همان اندازه هم عوارض دارند.
سرگیجه در بارداری را باید با توجه به علتش درمان کرد.زیرا اگر علت مشکل قلبی باشد درمانش با کسی که سرگیجه ناشی از سر درد دارد متفاوت است.
درمان دارویی
- مصرف ویتامین b6 , قرس دوکسیلامین
- انسولین و مصرف قرص های متفورمین برای زنانی که دیابت بارداری دارند.
- آنتی بیوتیک برای کسانی که عفونت باکتریایی دارند.
درمان غیر دارویی
- تغییر سبک زندگی
- کنترل قند خون
- رژیم غذایی مناسب در بارداری
- بودن در مکان هایی که آلودگی هوا وچود ندارد.
- ورزش و تنفس هوای پاک
- مصرف آب به اندازه کافی
- نبودن در یک حالت به مدت طولانی
- مصرف آجیل در بارداری
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر سرگیجه در بارداری به ندرت اتفاق می افتد نیازی به مشورت با دکتر نیست اما اگر همراه با سرگیجه علائم زیر را دارید حتما به مطب دکتر متخصص سر بزنید:
- خونریزی
- دل درد
- مشکل در بینایی
- تپش قلب
- احساس درد در قفسه سینه
- سر درد شدید
- تنگی نفس
در آخر
سرگیجه ممکن است علت های زیادی داشته باشد.بنابریان ابتدا علت بروز آن را پیدا کنید تا درمان راحت تر اتفاق بیافتد.
سرگیجه در بارداری به دلیل نوسات هورمونی طبیعی است و جای نگرانی نیست.